Najważniejszym unijnym dokumentem, warunkującym uporządkowanie gospodarki ściekowej również w Polsce, jest dyrektywa Rady 91/271/EWG, dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych. Jej celem jest ochrona środowiska przed niekorzystnym wpływem zrzutów ścieków komunalnych z obszarów zabudowanych (tzw. aglomeracji) oraz ulegających biodegradacji ścieków przemysłowych z sektora rolno-spożywczego (np. zakładów przetwórstwa mleka, zakładów przemysłu mięsnego, browarów itp.). Dyrektywa reguluje przepisy prawne Unii Europejskiej w zakresie zbierania, oczyszczania i odprowadzania ścieków.

Siódme sprawozdanie
Pełne wykonanie dyrektywy stanowi warunek wstępny osiągnięcia celów środowiskowych określonych w Ramowej Dyrektywie Wodnej (RDW) i dyrektywie ramowej w sprawie strategii morskiej. Siódme sprawozdanie instytucji Unii Europejskiej na temat stanu jej wdrażania miało na celu ocenę stopnia zgodności z wymaganiami dyrektywy, na podstawie informacji dostarczonych przez państwa członkowskie. Komisja Europejska pisze: „Starania państw członkowskich w dążeniu do wykonania dyrektywy przyniosły już znaczną poprawę w obszarze oczyszczania ścieków. W rezultacie jakość wody w Europie w ostatnich dziesięcioleciach znacznie się poprawiła, zaś wpływ zanieczyszczenia uległ zmniejszeniu. Niemniej jednak dyrektywy nie wykonano jeszcze w sposób pełny i problemy związane z zanieczyszczeniem nadal się utrzymują”. Sprawozdanie obejmuje informacje dotyczące prawie 24 000 miast o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) powyżej 2 000, generujących w sumie zanieczyszczenia odpowiadające 615 milionów RLM. Jedynie jedenaście z 27 stolic państw członkowskich UE mogło w 2010 r. pochwalić się „pełną zgodnością”, nawet w kontekście wymogów dotyczących najbardziej rygorystycznego oczyszczania (usuwanie biogenów). W ramach mijającego okresu programowania 2007-2013 r., wsparcie finansowe dla inwestycji w prace i infrastrukturę związaną ze ściekami w 21 państwach członkowskich, zaplanowano na kwotę około 14,3 mld EUR. W okresie sprawozdawczym 2009/2010 r., państwami członkowskimi z najwyższymi łącznymi kwotami przeznaczonymi na wydatki w tej kategorii były Polska (3,3 mld EUR), Rumunia (1,2 mld EUR) i Węgry (0,6 mld EUR). Poniższy rysunek prezentuje efekty tych gigantycznych inwestycji. Dane obejmują stan sprzed kilku lat, co w przypadku Polski ma niebagatelne znaczenie, gdyż właśnie ostatnie lata przyniosły największe inwestycje.

RYS. 1 Wyniki dotyczące zgodności z dyrektywą ściekową. Zbieranie ścieków (zasięg sieci) zaznaczono na zielono, oczyszczanie wtórne zaznaczono na różowo, bardziej rygorystyczne oczyszczanie – na niebiesko