Jednym z najpoważniejszych niebezpieczeństw są w coraz większym stopniu farmaceutyki, czyli syntetyczne albo naturalne związki chemiczne przepisywane przez lekarzy, kupowane bez recepty oraz, w coraz większych ilościach, podawane zwierzętom. Zawierają one substancje aktywne, których pierwotnym zadaniem jest pomóc człowiekowi i zwierzęciu, uzdrowić, poprawić komfort życia. Jednak coraz większa konsumpcja leków powoduje, że pojawiają się one w obiegu wody w przyrodzie. Specjaliści zaczęli więc interesować się zmianami w środowisku wodnym, powodowanymi tym zjawiskiem. Dlatego ostatnia dekada obejmuje coraz szersze badania zawartości farmaceutyków w wodach powierzchniowych i podziemnych. Są to zazwyczaj ilości poniżej 0,1 μg/l [1]. Dzięki zaawansowanym technikom pomiarowym mierzy się ich zawartość również w ściekach, odpływach z oczyszczalni ścieków i w wodzie pitnej. Niestety, substancje te, po spełnieniu roli lekarstwa, przenikają do wód powierzchniowych i podziemnych, w postaci zmienionej lub nie i stają się trucicielem środowiska i pośrednio również człowieka. Obecnie nie są odpowiednio monitorowane, nie stosuje się lub nawet nie istnieją metody ich usuwania i neutralizacji. W dodatku przecież oczyszczalnie ścieków i stacje uzdatniania wody nie są predysponowane do usuwania tych substancji.Oczyszczalnie komunalne powstały przecież w celu usuwania patogenów, bakterii grup coli, związków azotu, fosforu, węgla, ale nie wszelkich substancji chemicznych jakie mogą trafić do środowiska. Na szczęście jednak, jakaś część jest usuwana głównie w reaktorach biologicznych. Również zaawansowane technologie uzdatniania wody takie jak ozonowanie, adsorpcja na węglu aktywnym, nanofiltracja, odwrócona osmoza, mogą usuwać nawet 99% farmaceutyków z wody przeznaczonej do spożycia [2]. Niestety, popularne metody, takie jak
koagulacja czy chlorowanie są nieskuteczne.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) rozwój badań jest niezwykle potrzebny w celu poszerzenia wiedzy o obiegu i obecności farmaceutyków w przyrodzie. Wiadomo, że ich poważnym źródłem są zrzuty z oczyszczalni, szczególnie tych obsługujących szpitale, domy opieki oraz przemysł farmaceutyczny. Elementem łagodzącym sytuację jest fakt, że farmaceutyki są ściśle kontrolowane w procesie badań klinicznych i produkcji. Dzięki czemu są substancjami dobrze znanymi i łatwiej przeprowadzić ich ocenę oddziaływania na środowisko. Na świecie sprzedaje
się najwięcej środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a w następnej kolejności antybiotyków. Wydalane przenikają do środowiska.

Literatura
[1] World Health Organization: Pharmaceuticals in drinkingwater; 2012 r.
[2] World Health Organization: Information sheet: Pharmaceuticals in drinking water; 2012 r.

Fot.: photogenica.pl

Cały materiał znajdą Państwo w magazynie "Ochrona Środowiska" nr 1/2014