- MPWiK S.A., będąca jednym z największych przedsiębiorstw branżowych w Europie, od kilkunastu lat realizuje ważny, unijny projekt ekologiczny pn. „Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków w Warszawie” w zakresie rozwoju gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji warszawskiej. Znaczenie i nowatorstwo przeprowadzonych dotychczas inwestycji, można porównać z przedsięwzięciami podejmowanymi w chwili uruchomienia systemu wodociągów i kanalizacji w 1886 r. – opisuje ostatnie 15 lat Rafał Trzaskowski, Prezydent m.st. Warszawy, i dodaje. - Dziś, dzięki działaniom m.st. Warszawy, realizowanym za pośrednictwem własnej spółki MPWiK S.A. oraz wsparciu z Unii Europejskiej,  mieszkańcy stolicy mogą cieszyć się czystą i smaczną wodą z kranu, którą można pić bez przegotowania. Z kolei, inwestycje w rozwój systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków w Warszawie, doprowadziły do skanalizowania i oczyszczania wszystkich ścieków komunalnych, dzięki czemu Wisła jest czystą rzeką. To też  umożliwiło  „powrót” miasta nad Wisłę.  Bulwary Wiślane – tak lubiane przez rzesze warszawianek i warszawiaków - to jedna z najwspanialszych miejskich inwestycji, która była możliwa do realizacji właśnie dzięki zadbaniu o czystą Wisłę.

Obecnie Spółka realizuje w porozumieniu z właścicielem, m.st. Warszawa, kolejny pakiet inwestycji, przyjęty w listopadzie 2017 r. przez Radę m.st. Warszawy w  Wieloletnim Planie Rozwoju i Modernizacji Urządzeń Wodociągowych i Urządzeń Kanalizacyjnych na lata 2018-2025 dotyczącym miasta stołecznego Warszawy, gmin: Michałowice, Nieporęt, Raszyn, Serock, Wieliszew oraz miast Piastów i Pruszków. Głównym źródłem finansowania inwestycji są środki własne MPWiK S.A. przy udziale funduszy unijnych.  

Tysiące kilometrów nowej sieci wod-kan

Działania są podyktowane troską o mieszkańców Warszawy, podnoszeniem komfortu ich życia oraz dbałością o zrównoważony rozwój miasta. Celem systematycznie prowadzonej rozbudowy infrastruktury jest zapewnienie mieszkańcom aglomeracji warszawskiej, pełnego dostępu do usług świadczonych przez Spółkę. Tylko w latach 2007-2018, dzięki inwestycjom własnym MPWiK S.A. i dofinansowanym z Unii Europejskiej, na mapie miasta przybyło ponad 1000 km nowych odcinków sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, co umożliwiło tysiącom osób podłączenie swych posesji do miejskiej infrastruktury. Obecnie kontynuowanych jest– zgodnie z planami - budowę kolejnych ponad 1200 km, szczególnie w tych dzielnicach miasta, gdzie rozwój budownictwa mieszkaniowego postępuje najszybciej, są to m.in. Białołęka, Wawer, Wilanów, Ursynów.  

Czysta woda z kranu w  Warszawie

W ramach Projektu „Zaopatrzenie w wodę i oczyszczanie ścieków w Warszawie” przeprowadzono gruntowaną modernizację wszystkich stacji uzdatniających wodę na terenie aglomeracji - łączna wartość nakładów na inwestycje kubaturowe w tym zakresie, wyniosła blisko 580 mln zł. W dwóch stacjach Zakładu Centralnego, tj. „Filtry” i „Praga”, które pokrywają ponad 70% zapotrzebowania miasta na wodę, rozbudowano układy uzdatniania o procesy ozonowania pośredniego i filtracji na granulowanym węglu aktywnym (łączny koszt inwestycji: 336 mln zł). W Zakładzie Centralnym uzdatniana jest woda pobierana spod dna rzeki Wisły - warto w tym miejscu podkreślić, że proces infiltracji wody poprzez dno rzeki, a następnie proces uzdatniania, do momentu wtłoczenia jej do układu dystrybucyjnego, trwa średnio ok. 50 godzin.

Natomiast w Zakładzie Północnym w Wieliszewie, który ujmuje wodę z Jeziora Zegrzyńskiego, od blisko dekady, stosuje się wysoko wydajny proces flotacji ciśnieniowej (koszt inwestycji: 124 mln zł). Jednocześnie pod koniec 2018 r. została podpisana umowa na II etap modernizacji Zakładu Północnego - w ramach inwestycji o wartości ponad 100 mln zł zostaną wykonane instalacje ozonowania pośredniego i filtrów węglowych. Efektem  wysiłków jest dostarczanie mieszkańcom aglomeracji warszawskiej każdego dnia ponad 350 mln litrów wysokiej jakości wody, którą można pić prosto z kranu. Jak pokazują ostatnie badania konsumenckie*, przeprowadzone na zlecenie Urzędu m.st. Warszawy, już blisko połowa ankietowanych deklaruje picie warszawskiej kranówki bez przegotowania; dla porównania – w 2009 r. był to co 10. badany.

Nowoczesne technologie do inspekcji, renowacji i wymiany sieci

Codziennie wodociągi czuwają, aby dostarczana przez nich woda była najwyższej jakości. Dlatego środki pozyskane z funduszy europejskich przeznaczane są także na zakup nowoczesnych urządzeń, m.in. do opomiarowania sieci wodociągowej, umożliwiających stałe kontrolowanie pracy systemu. Stan sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na bieżąco kontrolują korzystając, także ze specjalistycznych  samochodów wyposażonych w kamery telewizyjne. W ten sposób są w stanie, bez wykonywania wykopów i generowania utrudnień w ruchu, ocenić stan naszej infrastruktury.  Specjalistyczny sprzęt wykorzystuje się również podczas prac modernizacyjnych, m.in. przy bezwykopowej wymianie przewodów metodą krakingu statycznego - w trosce o jakość codziennego życia warszawiaków, wykonuje się punktowe wykopy, a większość robót jest prowadzona pod ziemią. Proces krakingu polega na kruszeniu lub przecięciu starego wodociągu za pomocą specjalnej głowicy a nowy przewód wprowadzany jest po „trasie” dotychczasowego, dzięki czemu nie dochodzi do kolizji z istniejącą infrastrukturą podziemną. Ponieważ nowe rury łączone są w wykopie, w którym rozpoczyna pracę głowica, ogranicza się uciążliwości związane z wykonywaniem dodatkowych wykopów. Niższe są również koszty późniejszych odtworzeń nawierzchni, naprawy chodników i regeneracji terenów zielonych.  

Z kolei, w zakresie bezwykopowej renowacji sieci kanalizacyjnej wodociągi korzystają m.in. z robota do napraw punktowych oraz przenośnych zestawów do napraw liniowych metodą długiego rękawa, utwardzanego na miejscu. Dzięki zastosowaniu tej metody nie wykonuje się wykopów na trasie remontowanego kanału, ponieważ rękawy do renowacji wprowadzane są do studni kanalizacyjnych. Po zakończeniu prac kanał zostaje wzmocniony i uszczelniony, co zapobiega przenikaniu ścieków do gruntu i infiltracji wód gruntowych. Pozwala to również ograniczyć ryzyko awarii kanalizacyjnych i sprzyja dbałości o środowisko naturalne.

Czysta Wisła

Dzięki inwestycjom realizowanym ze środków własnych Spółki przy udziale funduszy unijnych uszczelniono układ odbioru ścieków oraz stworzono nowoczesny system ich oczyszczania. Jednym z efektów inwestycji było również uruchomienie zmodernizowanej i rozbudowanej oczyszczalni „Czajka” (2,1 mld zł) wraz z układem przesyłowym ścieków (527 mln zł) oraz stacją termicznej utylizacji osadów ściekowych (blisko 450 mln zł). Ponadto zakłady to także małe elektrownie, w których jest produkowana „zielona energia”. W ciągu roku jest to ok. 42 tys. MWh, co odpowiada rocznemu zapotrzebowaniu Legionowa na energię. Do innych dotychczas zrealizowanych przedsięwzięć kanalizacyjnych należy budowa kolektora ściekowego - Burakowski Bis (koszt 224 mln zł), którego trasa prowadzi pod ulicą Marymoncką. Obiekt wybudowano w bezwykopowej technologii mikrotunelingu – nowy kolektor o średnicy 3 m i długości ponad 3 km, wydrążyła specjalna tarcza. Wykorzystanie tej metody przyczyniło się do ograniczenia utrudnień oraz umożliwiło realizację inwestycji w silnie zurbanizowanym terenie. Z kolei, dzięki wybudowaniu na terenie Wawra kolektora ściekowego W (koszt 63,7 mln zł) powstał swego rodzaju szkielet sieci kanalizacyjnej dla całej dzielnicy. Ponad 6- kilometrowy kolektor przebiega wzdłuż ulic: Nowozabielskiej, Kadetów, Trakt Lubelski i Zwoleńskiej. Kolektor W był również wykonywany technologią mikrotunelingu – głębokość jego posadowienia wynosi ok. 6 m pod ziemią. Wybór tej metody pozwolił na ograniczenie utrudnień dla mieszkańców. Ponadto, w ramach inwestycji w zakresie oczyszczania ścieków, należy również wymienić unowocześnienie zakładów „Pruszków” (71 mln zł) i „Południe” (10 mln zł).

Jakość pod kontrolą

Zanim woda trafi do mieszkańców Warszawy i okolic, musi przejść skomplikowany proces uzdatniania i szereg specjalistycznych analiz. Aby była bezpieczna i smaczna, każdego roku pracownicy akredytowanych laboratoriów MPWiK S.A. wykonują ok. 170 tys. badań wody. Badania jakości wody są wykonywane przez kilkudziesięciu wyspecjalizowanych laborantów, aby mieć gwarancję, że parametry warszawskiej kranówki spełniają surowe normy określone prawem polskim i unijnymi oraz są zgodne z wytycznymi m.in. Światowej Organizacji Zdrowia**. Analityków w codziennej pracy wspomaga zautomatyzowany sprzęt, specjalistyczne, dokładne urządzenia badawcze i systemy komputerowe, z których wiele zostało zakupionych przy udziale środków unijnych. Dzięki rozwojowi techniki oraz dostępowi do zaawansowanych i czulszych technologii, laboranci MPWiK S.A. są w stanie badać coraz niższe zawartości substancji. Należy zaznaczyć również, że na każdym etapie uzdatniania wody jej istotne parametry są stale monitorowane w trybie 24/7 przez urządzenia pracujące w systemie online.

Bezpieczeństwo i retencja

Przed Spółką kolejne wyzwania - w Polsce coraz częściej mamy do czynienia z gwałtownymi zjawiskami pogodowymi, które wcześniej nie występowały w takim natężeniu jak obecnie. Jednym z nich są deszcze nawalne, zwane także ulewnymi, które są jednym z powodów  przepełniania się miejskiej kanalizacji oraz powstawanie lokalnych zalewisk  i podtopień. Aby temu przeciwdziałać, we współpracy z Właścicielem, m.st. Warszawą, do końca 2023 r. wodociągi wybudują trzy ogromne kolektory tranzytowo-retencyjne: Wiślany (długość 9,5 km), Lindego Bis (długość 4 km) i Mokotowski Bis (1,1 km) oraz jeden  z największych w Europie zbiorników do magazynowania ścieków  o pojemności blisko 80 tys. m³ (koszt budowy zbiornika: 91 mln zł). Spółka przebudowuje centralny system sterowania siecią kanalizacji ogólnospławnej, tak by umożliwiał zdalne zarządzanie całym przepływem ścieków w trakcie pogody deszczowej i bezdeszczowej (koszt inwestycji blisko 50 mln zł). Podstawową funkcjonalnością systemu będzie gromadzenie i przetwarzanie w czasie rzeczywistym aktualnych prognoz pogodowych oraz danych pochodzących z sieci kanalizacyjnej i jej obiektów. W praktyce będzie to oznaczało, że na podstawie otrzymywanych radarowych prognoz będzie można, nawet z około dwugodzinnym wyprzedzeniem, nie tylko wskazać dokładne miejsce, ale i przewidzieć intensywność gromadzenia się opadów. Następnie, w oparciu o te dane, system tak „pokieruje” pracą urządzeń i obiektów, jak: przepompownie ścieków, komory rozdzielcze, czy zbiorniki retencyjne, aby, jak najszybciej i najsprawniej, zmagazynować wodę spływającą do kanalizacji z warszawskich ulic.

Dbamy o środowisko naturalne

W codziennej pracy na rzecz mieszkańców i podczas realizacji zadań inwestycyjnych, wodociągi korzystają z rozwiązań, dzięki którym ogranicza się uciążliwości dla lokalnych społeczności i dbamy o ekosystem. W trosce o środowisko wdraża się innowacyjne, proekologiczne rozwiązania w procesie oczyszczania ścieków, minimalizowania uciążliwości zapachowych, stosuje się energooszczędne rozwiązania. Spółka przygotowuje i realizuje liczne inwestycje proekologiczne, w tym budowę instalacji fotowoltaicznych o łącznej powierzchni ok. 10 ha, które powstaną na terenie niektórych z  obiektów. Inwestycje w odnawialne źródła energii już dziś umożliwiają wytwarzanie na potrzeby własne ok. 20% energii. Obecnie Spółka produkuje własną energię elektryczną i cieplną w oczyszczalniach ścieków, wykorzystując do tego biogaz, który powstaje podczas fermentacji osadów. Ponadto wodociągi zamierzają wykorzystywać biogaz, jako „zielone paliwo” do części ich samochodów. W ten sposób, dzięki zaawansowanym innowacyjnym rozwiązaniom, spółka ma swój wkład w zmniejszanie emisję dwutlenku węgla do atmosfery.

Wszystkie nasze przedsięwzięcia, od codziennej służby poczynając, poprzez inwestycje, proekologiczne rozwiązania oraz działalność społeczną, jaką prowadzimy na rzecz mieszkańców, są zgodne z polityką gospodarczą i społeczną  gminy Warszawa i Prezydenta m.st. Warszawy - podają wodociągi.

*Badanie „Ocena jakości wody dostarczonej z miejskiej sieci wodociągowej oraz ogólna ocena jakości usług świadczonych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji”, IQS Sp. z o.o., październik 2018 r.

** Wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. (Dz. U. z  2017 r., poz.2294), Dyrektywa 98/83/WE oraz wytyczne WHO: "Guidelines for Drinking-water Quality", fourth edition. Genewa, 2011 r.