5 września 2022 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji umieszczony został projekt ustawy o ochronie ludności oraz stanie klęski żywiołowej; jest on obecnie przedmiotem konsultacji międzyresortowych. Równolegle w mediach pojawia się coraz więcej krytycznych analiz zapisów, które znalazły się w projekcie ustawy, dotyczących przede wszystkim organizacji systemu zarządzania kryzysowego, nieuwzględnienia w niej tzw. zagrożeń hybrydowych, a także niedostosowania niektórych zapisów do zaleceń kolejnych szczytów NATO, zobowiązań unijnych oraz faktu, że nie realizują zasady spójności rozwiązań w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej.

Co ważne, na tym etapie nie jest jeszcze przesądzone, czy ustawa wejdzie w życie, choć teoretycznie ma się to stać z dniem 1 stycznia 2023 r. Wraz z wejściem w życie ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej traci moc m.in. ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1856, z 2021 r. poz. 159 oraz z 2022 r. poz. 583), ponadto ww. ustawa zmienia ustawę z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia.

Jak jest obecnie?

Obecnie obiekt wod-kan może być równocześnie: infrastrukturą krytyczną (IK), podlegać obowiązkowej ochronie, a także być dostawcą tzw. usług kluczowych. Warto podkreślić, że ten sam obiekt może być również sklasyfikowany jako szczególnie ważny dla bezpieczeństwa i obronności państwa, czyli podlegać szczególnej ochronie (tzw. obiekt kategorii II wg Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 2022 r. w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony). Co oznaczają te nazwy?

Obowiązkowa ochrona obiektu

Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz.U. z 1997 r. nr 114, poz. 740) definiuje obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie oraz wyodrębnia kategorie obszarów, obiektów, urządzeń ważnych dla obronności, interesu gospodarczego państwa, bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa. Co ważne, określa zasady ochrony obszarów, obiektów i urządzeń, wskazując między innymi podmioty zobowiązane do sporządzania właściwych wykazów. Ustawodawca nakłada na zarządzających nimi obowiązek przygotowania i uzgadniania planów ich ochrony z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim policji, a w zakresie zagrożeń terrorystycznych – z właściwym terytorialnie kierownikiem jednostki organizacyjnej ABW. Ustawa ponadto określa zasady tworzenia i funkcjonowania wewnętrznych służb ochrony (WSO) oraz precyzuje zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia oraz kwalifikacje i uprawnienia pracowników ochrony. 

Z ustawy wynika, że: „Obszary, obiekty, urządzenia i transporty podlegające obowiązkowej ochronie to obszary, obiekty, urządzenia i transporty ważne dla obronności, interesu gospodarczego państwa, bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa podlegają obowiązkowej ochronie przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne lub odpowiednie zabezpieczenie techniczne” (art. 5.1.).

5 sprecyzowanych kategorii

W ustawie sprecyzowano pięć kategorii obszarów, obiektów i urządzeń w ramach zakresów: obronności państwa, ochrony interesu gospodarczego państwa, bezpieczeństwa publicznego, ochrony innych ważnych interesów państwa, a ponadto obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi ujęte w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej (art. 5.2). Szczegółowe wykazy obszarów, obiektów i urządzeń sporządzają: Prezes Narodowego Banku Polskiego, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie w stosunku do podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych jednostek organizacyjnych. Umieszczenie w wykazie określonego obszaru, obiektu lub urządzenia następuje w drodze decyzji administracyjnej. Wojewodowie prowadzą ewidencję obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie, znajdujących się na terenie województwa.

Zestawienie ilościowe obiektów podlegających obowiązkowej ochronie

Co z tego wynika? Obiekt wodno-kanalizacyjny może podlegać obowiązkowej ochronie, czyli może się znajdować się w w/w ewidencji. I większość obiektów wod-kan tam się znajduje, choć nie można z całą pewnością stwierdzić, ile ich tam jest i które podlegają obowiązkowej ochronie, ponieważ wykaz jest niejawny. Jedyne dane, do których mamy dostęp, to corocznie publikowane przez KGP zestawienie ilościowe obiektów w całym kraju, jakkolwiek publikowane jest bez podziału na branże.