Ochrona jakości wód przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę pitną jest jednym z celów środowiskowych. Cel ten jest realizowany m.in. poprzez działania określone w planach gospodarowania wodami dla dorzeczy oraz w warunkach korzystania z wód zlewni. Na poziomie lokalnym ochronie jakości wód służy natomiast ustanawianie stref ochronnych. Tego rodzaju strefy dzielą się na teren ochrony bezpośredniej i teren ochrony pośredniej ujęcia wody. Co istotne, na obszarze stref ochronnych ustawodawca dopuszcza możliwość wprowadzania określonych zakazów, nakazów i ograniczenia użytkowana gruntów oraz korzystania z wód.

Dotychczasowe zasady ustanawiania stref ochronny wody

Instrument prawny w postaci strefy ochronnej źródeł oraz ujęć wody znany jest już od ponad 50 lat. Podstawę do ustanowienia tego rodzaju stref przewidywał chociażby art. 79 ustawy Prawo wodne z dnia 30 maja 1962 r. [1]. Mimo ewolucji stanu prawnego oraz zmiany ustroju politycznego, a także warunków społeczno-gospodarczych strefy ochronne ujęć wody nieprzerwanie stanowiły podstawowe narzędzie służące zapewnieniu odpowiedniej jakości wody pitnej [2].

Niemniej jednak po wejściu w życie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. [3], kwestia stref ochronnych ujęć wody powodowała wiele problemów natury prawnej. Wynikało to ze zmiany trybu i formy ustanawiania stref ochronnych, a także z niezgodności dotychczasowych stref ochronnych z przepisami Prawa wodnego z 2001 r. Wobec powyższego ustawodawca zdecydował się ujednolić stan prawny w tym zakresie. I tak, na mocy art. 21 nowelizacji ustawy Prawo wodne z dnia 5 stycznia 2011 r. [4], wszystkie strefy ochronne ujęć wody ustanowione przed dniem 1 stycznia 2002 r. wygasły z mocy prawa z dniem 31 grudnia 2012 r. [5].

Rezultat tej noweli przyniósł skutki odwrotne od zamierzonych. Mianowicie, wskazana zmiana zamiast uporządkować stan prawny ujęć wody, doprowadziła do tego, że w wielu miejscach odstąpiono od ich ponownego ustanowienia. Tym samym naruszona została ciągłość ochrony ujęć wody, gdyż wielu zarządców systemów zbiorowego zaopatrzenia w wodę odstąpiła od złożenia wniosku o ponowne ustanowienie stosownych stref.

Cały artykuł został opublikowany w numerze 4/2017 kwartalnika "Kierunek wod-kan".

Przypisy

[1] Ustawa z dnia 30 maja 1962 r. – Prawo wodne (Dz.U. z 1962 r. nr 34 poz. 158).

[2] K. Boryczko, B. Tchórzewska-Cieślak, D. Szpak, Problemy bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę na obszarach zasilanych z małych ujęć, „Budownictwo i Inżynieria Środowiska” nr 7/2016, s. 12-13.

[3] Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tj. Dz.U. z 2017 r., poz. 1121 ze zm.).

[4] Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. nr 32 poz. 159 ze zm.).

[5] Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska z dnia 11 lutego 2016 r. na interpelację posła Adama Ołdakowskiego