Proces budowlany jest złożonym, wieloetapowym przedsięwzięciem. Jego powodzenie zależy od wielu czynników, w tym m.in. od sprawnego pozyskania właściwych rozstrzygnięć organów administracji budowlanej. Dlatego właśnie w interesie inwestora leży znajomość przepisów prawa budowlanego i innych aktów prawnych, które regulują zasady prowadzenia inwestycji. Co istotne, ustawodawca dostrzegając słabe punkty aktualnie obowiązujących rozwiązań normatywnych (przede wszystkim – wysoki stopień skomplikowania przepisów prawa budowlanego, przewlekłość postępowań w sprawie uzyskania właściwych zgód i pozwoleń), proponuje konkretne zmiany. Dotyczą one również działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych.

Ustawa inwestycyjna przed kodeksem urbanistyczno-budowlanym

Celem usprawnienia procesu inwestycyjno-budowlanego Ministerstwo Infrastruktury opracowało projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z uproszczeniem procesu inwestycyjno-budowlanego (dalej także: „ustawa inwestycyjna”). Ustawa inwestycyjna ma wprowadzić zmiany do 18 aktów prawnych i przez to znacząco ułatwić prowadzenie inwestycji. Wciąż nie jest znany ostateczny kształt ustawy inwestycyjnej. Obecnie dostępna jest już trzecia wersja projektu tego aktu normatywnego^1.

Warto zauważyć, że prace nad ustawą inwestycyjną toczą się pomimo wciąż trwającego procesu legislacyjnego nad kompleksową reformą gospodarowania przestrzenią publiczną i procesami inwestycyjno-budowlanymi. Mowa tutaj oczywiście o pracach nad kodeksem urbanistyczno-budowlanym, który docelowo ma być aktem prawnym całościowo regulującym tematykę procesu inwestycyjno-budowlanego.

Pierwszą wersję projektu kodeksu urbanistyczno-budowlanego upubliczniono jeszcze w 2016 roku. Z uwagi na wyjątkowo obszerny zakres projektowanego kodeksu (zmiany, jakie wprowadzać ma kodeks obejmują około 100 aktów prawnych) i przez to przedłużające się prace legislacyjne, ustawodawca postanowił niejako „na skróty” zreformować wybrane aspekty procesu inwestycyjno- -budowlanego, zanim docelowa regulacja omawianego kodeksu wejdzie w życie. Cel ten realizować ma właśnie omawiana ustawa inwestycyjna. Zaznaczyć tu należy, że zdecydowana większość opracowywanych w ramach projektu ustawy inwestycyjnej rozwiązań bazuje na
rozwiązaniach zawartych w projektowanym kodeksie urbanistyczno-budowlanym.

Nowe obowiązki dla przedsiębiorstw wod-kan w ustawie inwestycyjnej

Co istotne, wśród aktów prawnych, które znowelizuje ustawa inwestycyjna, znajduje się kluczowa z perspektywy działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 328, dalej jako: uzzw). Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na planowane wprowadzenie do ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków przepisów regulujących tryb i zasady wydawania przez przedsiębiorstwa warunków przyłączenia do sieci.

Ustawa inwestycyjna proponuje wprowadzenie do uzzw art. 19a, zgodnie z którym przedsiębiorstwo wod-kan, na wniosek zainteresowanego podmiotu, zobowiązane będzie wydać warunki przyłączenia do sieci bądź uzasadnić odmowę ich wydania. Ustawa narzuci przedsiębiorstwom stosunkowo krótki termin na wykonanie omawianego obowiązku. Mianowicie, co do zasady, warunki przyłączenia do sieci trzeba będzie wydać w terminie 14 dni w przypadku budynków mieszkalnych jednorodzinnych, w tym znajdujących się w zabudowie zagrodowej. Dla pozostałych inwestycji termin ten wyniesie 30 dni – będzie on liczony od dnia złożenia w przedsiębiorstwie kompletnego wniosku o wydanie warunków przyłączenia do sieci. Tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach możliwe będzie wydanie warunków przyłączenia do sieci (bądź uzasadnienie odmowy ich wydania) w terminie innym niż odpowiednio 14 bądź 30 dni.

Tak więc projektowana zmiana doprowadzi do ujednolicenia terminów i zasad wydawania warunków przyłączenia do sieci. Warto zaznaczyć, że obecnie aspekty te uregulowane są w regulaminach zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, przyjmowanych uchwałą rady gminy na podstawie art. 19 uzzw. Oznacza to, że aktualnie zasady te mogą różnić się w poszczególnych gminach, w zależności od zapisów obowiązujących regulaminów.

Co więcej, ustawa nie tylko wprowadzi tożsame zasady wydawania warunków przyłączenia do sieci dla całego kraju, ale i określi sankcje dla tych przedsiębiorstw, które nie zrealizują obowiązków w terminie. Mianowicie projektuje się, aby wojewoda, w drodze decyzji, wymierzał przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, które nie wydaje warunków przyłączenia do sieci w określonym ustawą terminie, administracyjną karę pieniężną. Jej wysokość wyniesie 500 zł za każdy dzień opóźnienia w wydawaniu warunków przyłączenia do sieci. Wpływy z administracyjnych kar pieniężnych mają stanowić dochód Skarbu Państwa. Od decyzji wymierzającej przedsiębiorstwu administracyjną karę pieniężną możliwe będzie odwołanie do ministra właściwego ds. gospodarki wodnej. Wydaje się więc, że ta stosunkowo wysoka sankcja pieniężna wymusi na przedsiębiorstwach wod-kan sprawne rozpoznawanie wniosków o wydanie warunków przyłączenia do sieci.

Warunki przyłączenia

Ustawa inwestycyjna proponuje również wyraźne określenie charakteru wydawanych warunków przyłączenia do sieci. Mianowicie, wydanie inwestorowi warunków przyłączenia do sieci upoważnić ma inwestora do wykonania przyłącza wodociągowo-kanalizacyjnego zgodnie z warunkami technicznymi określonymi w wydanych warunkach przyłączenia do sieci. Warunki przyłączenia do sieci ważne będą w okresie dwóch lat od dnia ich określenia. Jeżeli przyłącze wodociągowo-kanalizacyjne zostanie wybudowane zgodnie z wydanymi warunkami, to przedsiębiorstwo wod-kan nie będzie mogło odmówić odbioru tak wykonanego przyłącza. Ponadto projekt przewiduje, że spółka wodociągowa nie będzie mogła uzależnić odbioru przyłącza wykonanego zgodnie z zapisami wydanych inwestorowi warunków od uzyskania pozwolenia na budowę ani dokonania zgłoszenia robót budowlanych, jeżeli nie są one wymagane na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.

Szkoda, że w ramach ustawy inwestycyjnej nowelizującej część uzzw, ustawodawca nie zdecydował się na uporządkowanie definicji przyłącza kanalizacyjnego (art. 2 ust. 5 uzzw) i przyłącza wodociągowego (art. 2 ust. 6 uzzw), które od lat stanowią źródło licznych problemów interpretacyjnych. Przypomnieć należy, że wykładni tych pojęć dokonał Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów w uchwale z dnia 22 czerwca 2017 roku, uznając, że przyłączem kanalizacyjnym jest przewód łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną zakończoną studzienką w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, na odcinku od studzienki do sieci kanalizacyjnej, natomiast przyłączem wodociągowym jest przewód łączący sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług na całej swojej długości. Korekta językowa definicji przyłącza kanalizacyjnego i przyłącza wodociągowego, uwzględniająca wytyczne Sądu Najwyższego przedstawione w powyższej uchwale, mogłaby rozstrzygnąć na poziomie ustawowym wątpliwości dotyczące tej kwestii.

Zakaz pobierania opłat

Ustawa inwestycyjna proponuje również wprowadzenie jednoznacznego zakazu pobierania opłat w związku z przyłączeniem do sieci. W myśl proponowanego brzmienia znowelizowanych przepisów uzzw nie pobiera się opłat za wydanie warunków przyłączenia do sieci, ich zmianę, aktualizację lub przeniesienie na inny podmiot. Podobnie, opłaty nie będą pobierane przez przedsiębiorstwa za odbiór przyłącza wodociągowo-kanalizacyjnego, za wydanie zezwolenia i wpięcia przyłącza wodociągowo-kanalizacyjnego do sieci.

Zmiana regulaminów

Wskazane powyżej regulacje dotyczące działalności przedsiębiorstw wod-kan powinny znaleźć odzwierciedlenie w regulaminie dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Oczywiście, przy założeniu, że ustawa inwestycyjna wejdzie w życie. Już niebawem nadarzy się okazja do dostosowania aktualnie obowiązujących regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków do nowych wymogów prawnych wynikających z ustawy inwestycyjnej. Pamiętać należy, że z uwagi na nowelizację uzzw dokonaną na mocy ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2017 r. poz. 2180), przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne w okresie 6 miesięcy (począwszy od dnia 12 grudnia 2017 r.) zobowiązane są do opracowania i przedstawienie radom gmin nowych projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Najdalej do 12 czerwca bieżącego roku rozpocznie się proces zmien wszystkich regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie kraju. Warto więc śledzić przebieg prac nad ustawą inwestycyjną, tak aby w toku prac nad nowymi regulaminami uwzględnić jej regulację.

Należy tu zadać jeszcze pytanie o to, kiedy ustawa inwestycyjna (i w konsekwencji nowe obowiązki dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych w zakresie wydawania warunków przyłączenia do sieci) wejdą w życie. Z pierwszych doniesień medialnych Ministerstwa Infrastruktury wynikało, że projekt ustawy miał trafić pod obrady Sejmu jeszcze w 2017 roku2. Obecnie wciąż trwają prace legislacyjne, poprzedzające skierowanie projektu ustawy do Sejmu. Zgodnie z projektowanym brzmieniem przepisów przejściowych i końcowych, planuje się wejście w życie ustawy inwestycyjnej w terminie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia. Warto więc śledzić dalszy przebieg prac, bowiem wejście w życie nowych przepisów nie będzie dla przedsiębiorstw wod-kan obojętne.
 

Artykuł został również opublikowany w nr 2/2018 kwartalnika "Kierunek Wod-Kan".