Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Łodzi posiada stosunkowo krótką historię – został założony w 1925 r. Z biegiem lat rosło zapotrzebowanie na wodę, a wraz z nią długość sieci wodociągowej oraz liczba przyłączy. Dopiero od przemian w 1989 r. rozpoczęła się tendencja zmniejszania zapotrzebowanie na wodę, do czego w dużej mierze przyczyniła się likwidacja wodochłonnego przemysłu włókienniczego oraz spadek liczby ludności w naszym mieście. Mimo zmniejszającej się liczby ludności (z 737 tys. w 2010 r. do 690 tys. w 2017 r.) liczba wodomierzy głównych stale rosła – od 37 500 w 2010 r. do ponad 43 000 na koniec 2017 r. (rys. 1).

90% zdalnie

Ze względu na montaż połowy wodomierzy w studniach wodomierzowych, które bardzo często wypełnione są wodą, ich odczyt był znacznie utrudniony. W 2011 roku podjęto decyzję o montażu wodomierzy ze zdalnym odczytem, zlokalizowanych w studniach wodomierzowych, jak również u największych odbiorców. W związku z zauważalnym spadkiem strat wody, wynikającym z tych działań, pod koniec 2014 roku podjęto decyzję o montażu wodomierzy z modułami komunikacyjnymi u wszystkich odbiorców. Na koniec 2017 roku odczytywanych zdalnie było już ok. 90% wodomierzy (rys. 2).

W celu usprawnienia funkcjonowania gospodarki wodomierzowej podjęto wiele działań w różnych jej zakresach. Do najważniejszych, w zakresie zmniejszania strat wody, a dotyczących wodomierzy należą: prawidłowy montaż, zabezpieczenie, wybór modelu, klasa, dobór średnicy.

Prawidłowy montaż wodomierzy ma swoje odzwierciedlenie w późniejszym pomiarze zużywanej wody. Określenie lokalizacji, pozycji oraz budowy zestawu wodomierzowego zaczyna się na etapie projektowania. Dlatego już przy nowych przyłączach staramy się eliminować wszelkie nieprawidłowości, które mogą mieć wpływ na wielkość strat wody, np. kolanka, redukcje, zwężki, zasuwy bezpośrednio przed, jak i za wodomierzami. Na już istniejących instalacjach, w przypadku zastania powyższych nieprawidłowości, taki układ jest przebudowywany. Należy pamiętać, że wszystkie podobne sytuacje mogą mieć wpływ na błędny pomiar, często zaniżony. Dlatego niezwykle ważną sprawą jest edukacja samych monterów, aby reagowali w odpowiedni sposób na zaistniałe nieprawidłowości.

Zabezpieczyć wodomierz

Jak się okazuje, odpowiednie zabezpieczenie wodomierza przed ingerencją to jeden z najważniejszych aspektów rzetelnego opomiarowania zużywanej wody. Jest kilka rozwiązań, które możemy zastosować. Nie bez znaczenia jest sposób zabezpieczenia przed rozebraniem wodomierza. Do tej pory w większości stosowane były do tego celu plomby ołowiane, które również określały ważność legalizacji. Znacznie bezpieczniejszym rozwiązaniem jest jednak użycie pierścienia wodomierza wraz z określeniem m.in. terminu jego legalizacji. W przypadku jego zerwania uszkodzone zostają zaczepy, które praktycznie eliminują ponowny montaż pierścienia. Hermetycznie zamknięte liczydło pozwala nie tylko zabezpieczyć przed zaparowaniem, ale głównie przed zmianą ilości pomierzonej wody.

Dodatkowym, ale również niezbędnym zabezpieczeniem, są plomby instalacyjne zamontowane na śrubunkach lub kołnierzach przy wodomierzu.

Jedną z najnowszych metod jest montaż modułów komunikacyjnych z odpowiednimi alarmami oraz zabezpieczonych szyfrem przed możliwością zmian danych. Dla lepszej kontroli zużycia stosuje się odczyt stacjonarny, np. z dobowym przekazem danych oraz alarmami on-line. Jednak bez rzetelnej weryfikacji danych po odczycie okażą się one bezużyteczne. Przykład myjni to doskonały obraz zużycia wody po montażu wodomierza z modułem radiowym (rys. 3).

Nigdy jednak nie możemy mieć 100% pewności, że zastosowane zabezpieczenia całkowicie uniemożliwią próby fałszowania zużyć wody, dlatego ciągle staramy się udoskonalać nasze rozwiązania.

Cały artykuł został opublikowany w nr 4/2018 magazynu Kierunek Wod-Kan.