Prace nad dostosowaniem przepisów z zakresu ochrony przed promieniowaniem do wymagań Rady Unii Europejskiej rozpoczęto w Polsce, w Państwowej Agencji Atomistyki, jeszcze w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych. Zaowocowały one uchwaleniem w dniu 29 listopada 2000 roku ustawy Prawo atomowe⁸.

Zakres tej ustawy obejmuje przede wszystkim działalność związana z pokojowym wykorzystaniem energii atomowej, określenie organów właściwych w sprawach bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, zasady odpowiedzialności cywilnej za szkody jądrowe, oraz – co jest najbardziej istotne z punktu widzenia ochrony środowiska – zasady monitorowania skażeń promieniotwórczych. Prawo atomowe uwzględnia także wymagania dotyczące pracy w warunkach wzmożonego przez człowieka promieniowania naturalnego oraz postępowanie w przypadku zdarzeń radiacyjnych. Obowiązek dokonywania oceny sytuacji radiacyjnej kraju nałożony jest na Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki. W tym celu zbierane są informacje ze stacji wczesnego ostrzegania oraz placówek pomiarów skażeń promieniotwórczych. Prowadzi się tam między innymi systematyczne pomiary dawek ekspozycyjnych promieniowania gamma, stężeń pierwiastków promieniotwórczych w wodach i glebie (tak zwane alfa i betaglobalne), stężenia radonu w wodzie, w powietrzu glebowym oraz w pomieszczeniach. Tylko ta ostatnia z mierzonych wielkości jest normowana w polskich przepisach. Dopuszczalne stężenie radonu w powietrzu w pomieszczeniach mieszkalnych określa Zarządzenie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki z dnia 7 lipca 1995 roku w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego i wskaźników pochodnych określających zagrożenie promieniowaniem jonizującym (M.P. z 1995r. Nr 35, poz. 419) Wynosi ono 400 Bq/m³, przy czym dla budynków wybudowanych po 1 stycznia 1998 roku normy te są zaostrzone do 200 Bq/m³. W prawie polskim, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2010 r.9 zmieniającym rozporządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, wymagania radiologiczne dla wody dotyczą zawartości trytu do 100 Bq/l i całkowitej dopuszczalnej dawki ze wszystkich związków promieniotwórczych w wodzie do 0,1 mSv/rok, wyłączając tryt, potas – 40, radon i produkty rozkładu radonu. Warto w tym miejscu wspomnieć również o Rozporządzeniu Rady Ministrów z 17 grudnia 2002 r.10 w sprawie stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych i placówek prowadzących pomiary skażeń promieniotwórczych. W tym akcie prawnym zdefiniowano zadania placówek podstawowych, czyli m.in. prowadzenie pomiarów zawartości izotopów promieniotwórczych w próbkach: wód powierzchniowych, w szczególności z rzek: Wisły, Odry, Bugu, Narwi i Warty, wód w pobliżu głównych ujęć wody — cezu Cs-137 powyżej 1 bekerela na litr (Bq/l) oraz strontu Sr-90 powyżej 0,6 Bq/l, wód do picia z sieci wodociągowej miast polskich stanowiących stolice województw oraz miast o liczbie mieszkańców powyżej 200 000 – cezu Cs-137 powyżej 0,1 Bq/l oraz strontu Sr-90 powyżej 0,06 Bq/l. Próbki do badań pobiera są w warunkach normalnych — w miejscach wskazanych przez głównego inspektora sanitarnego, w uzgodnieniu z głównym inspektorem ochrony środowiska i prezesem Agencji.

Fot.: www.sxc.hu

Cały materiał znajdą Państwo w magazynie "Ochrona Środowiska" nr 3/2013