Kontrole [1] przeprowadzono w ośmiu urzędach marszałkowskich oraz 36 jednostkach organizacyjnych eksploatujących komunalne oczyszczalnie ścieków, obsługujących aglomeracje o różnych wielkościach. Wśród nich, 14 obsługiwało aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) w granicach od 2 000 do 20 000, a 22 powyżej 20 000, w tym 3 aglomeracje o RLM powyżej 100 000.

Konieczność kontroli uzasadniono faktem, że Polska, przystępując do Unii Europejskiej zobowiązała się do wypełnienia wymogów dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 roku dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Na wprowadzenie w życie przepisów tej dyrektywy Polska ma czas do końca 2015 r. Ustalono w niej m. in., że osad powstający w wyniku procesu oczyszczania ścieków winien być ponownie wykorzystany w każdym przypadku, gdy jest to właściwe. Sposoby usuwania osadów powinny natomiast ograniczać do minimum skutki niekorzystnego wpływu na środowisko. Dyrektywa Rady nr 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów, obliguje z kolei państwa członkowskie do ograniczania składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji [2-4]. Niniejsza kontrola została podjęta z inicjatywy własnej Najwyższej Izby Kontroli. Potrzebę jej przeprowadzenia uzasadniono koniecznością monitorowania działań podjętych przez Polskę, które to mają sprostać wymogom ww. dyrektyw Rady Unii Europejskiej.

W szczególności kontrolą objęto [1]:

w oczyszczalniach ścieków:

• prowadzenie dokumentacji wytwarzania i przekazywania osadów w celu ich składowania, odzysku i recyklingu oraz sporządzanie i przekazywanie marszałkom województw rocznych zestawień danych o komunalnych osadach ściekowych,
• gospodarowanie osadami powstającymi w oczyszczalniach oraz jego zgodność z pozwoleniami i obowiązującymi przepisami,
• wykonywanie badań gruntów, na których stosowano osady,
• realizację wniosków pokontrolnych inspekcji i organów samorządowych;

w urzędach marszałkowskich skuteczność działań podejmowanych przez marszałka województwa zapewniających:

• weryfikację przez marszałków województw zbiorczych zestawień danych o osadach,
• przydatność i funkcjonalność wojewódzkiej bazy danych, dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami wraz z rejestrem udzielanych zezwoleń, w zakresie dotyczącym osadów.

Literatura:
[1] Informacja o wynikach kontroli NIK „Zagospodarowanie osadów powstających w oczyszczalniach ścieków komunalnych w latach 2011-2012”, Nr ewidencyjny . 171/2013/P13168/LPO.
[2] Dyrektywa Rady 91/271/EEC z 21 maja 1991 r. w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych.
[3] Dyrektywa 86/278/EWG Rady z 12 czerwca 1986 r. w sprawie ochrony środowiska, w szczególności gleby, w przypadku wykorzystywania osadów ściekowych w rolnictwie.
[4] Dyrektywa Rady 99/31/EC z 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów.