Jako przykład postępowania Wód Polskich przy zatwierdzaniu taryf załączam uzasadnienie odmowy zatwierdzenia taryfy dla wody i ścieków. W razie potrzeby uzasadnia cen, kosztów, ilości wody i ścieków jestem do dyspozycji. Z tekstu usunięto nazwę firmy, numery pism itp informacje identyfikacyjne.
UZASADNIENIE (odmowy zatwierdzenia taryfy)
Pismem z dnia 7 grudnia 2022 roku Przedsiębiorstwo Komunalne zwane „Wnioskodawcą” bądź „Przedsiębiorstwem”) wystąpiło do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (zwane dalej „Organem regulacyjnym”) z wnioskiem w przedmiocie skrócenia okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków na terenie Gminy oraz zatwierdzenia nowej taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków na terenie Gminy na okres 3 lat.
Organ regulacyjny pismem z dnia 13 grudnia 2022 roku wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych. Wnioskodawca uzupełnił braki formalne pismem z dnia 30 grudnia 2022 roku.
Pismem z dnia 2 stycznia 2023 roku Organ regulacyjny zawiadomił strony o wszczęciu postępowania administracyjnego.
Organ regulacyjny w celu pełnego rozpatrzenia sprawy pismami z dnia 2 stycznia 2023 roku wezwał Wójta Gminy do złożenia wyjaśnień. Tego samego dnia Organ regulacyjny wezwał Wnioskodawcę do dostarczenia informacji i wyjaśnień.
Wójt Gminy dostarczył odpowiedzi pismami z dnia 25 i 30 stycznia 2023 roku.
Wnioskodawca odpowiedział pismem z dnia 23 stycznia 2023 roku.
Organ regulacyjny pismem z dnia 31 stycznia 2023 roku wezwał Wnioskodawcę do złożenia dodatkowych wyjaśnień.
Wnioskodawca pismem z dnia 16 lutego 2023 roku wystąpił o wydłużenie terminu odpowiedzi do dnia 3 marca 2023 roku. Organ regulacyjny pismem z dnia 23 lutego 2023 roku wydłużył termin udzielenia odpowiedzi zgodnie z wnioskiem strony.
Wnioskodawca pismem z dnia 3 marca 2023 roku wystąpił ponownie o wydłużenie terminu odpowiedzi do dnia 17 marca 2023 roku. Organ regulacyjny pismem z dnia 7 marca 2023 roku wydłużył termin udzielenia odpowiedzi zgodnie z wnioskiem strony.
Wnioskodawca udzielił odpowiedzi pismem składając równocześnie autokorektę wniosku taryfowego.
Następnie Organ regulacyjny dokonał oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Pismem z dnia 29 marca 2023 roku powiadomił strony o zakończeniu postępowania administracyjnego i wyznaczył 3-dniowy termin (liczony od doręczenia pisma) na ewentualne wypowiedzenie się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Jednocześnie, realizując obowiązek określony w art. 79a Kpa Organ regulacyjny poinformował, że na dzień wysyłania informacji nie są spełnione (lub wykazane) liczne przesłanki zależne od strony, co może skutkować wydaniem decyzji niezgodnej z żądaniem strony. Poinformowano przy tym Wnioskodawcę, że w wyżej wymienionym terminie może przedłożyć dodatkowe dowody celem wykazania spełnienia przesłanek uzasadniających wydanie decyzji zgodnej z żądaniem strony.

Wnioskodawca skorzystał z prawa wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań we wskazanym terminie i złożył dodatkowe wyjaśnienia przy piśmie z dnia 12 kwietnia 2023 roku.
Przechodząc do analizy sprawy wskazać należy na wstępie, że zmiana taryfy na podstawie art. 24j uzzwzoś jest trybem specjalnym, umożliwiającym wprowadzenie nowej taryfy w trakcie obowiązywania trzyletniego okresu trwania taryfy zatwierdzonej przez Organ regulacyjny. Jak wynika z treści przepisu, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest uprawnione do złożenia wniosku jedynie w uzasadnionych przypadkach, takich jak zmiana warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia. Pamiętać należy, że przedstawione przez przedsiębiorstwo przestanki muszą być udokumentowane.
Przepis art. 24j ust. 1 uzzwzoś daje przedsiębiorstwu jedynie uprawnienie do złożenia wniosku o skrócenia obowiązującej taryfy, jednak nie obliguje on w żadnym wypadku Organu regulacyjnego do automatycznego skrócenia okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy. Oznacza to, że każdorazowo Organ regulacyjny powinien zbadać, czy przedstawione przez przedsiębiorstwo we wniosku o skrócenie taryfy okoliczności stanowią przypadek uzasadniający skrócenie dotychczasowej taryfy, tj. czy stanowią one określony w przepisie „uzasadniony przypadek”.
Przez ów uzasadniony przypadek rozumieć należy w szczególności sytuację, w której wnioskodawca powołuje się na okoliczności, które powstały w czasie obowiązywania taryfy, oraz o których nie miał i nie mógł mieć wiedzy w czasie składania wniosku taryfowego dotyczącego taryfy obecnie obowiązującej. Jak wskazuje treść przepisu, taką sytuację może stanowić w szczególności zmiana warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia, przy czym musi być ona udokumentowana. Dopiero stwierdzenie, że w sprawie zachodzi uzasadniony przepadek pozwala na dalsze rozpatrywanie wniosku w zakresie zatwierdzenia „nowej" taryfy i skrócenia obowiązywania dotychczasowej. Zgodnie z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 lutego 2022 roku, sygn. akt V SA/WA 4209/21, specyficzną cechą postępowania prowadzonego na podstawie art. 24j uzzwzoś jest jego swoista dwuetapowość.
W pierwszym etapie organ regulacyjny ustala czy okoliczności podnoszone przez przedsiębiorstwo wodociągowo kanalizacyjne rzeczywiście stanowią o zajściu uzasadnionego przypadku stanowiącego o możliwości skrócenia okresu obowiązywania aktualnej taryfy i zatwierdzenia w jej miejsce nowej. Dopiero po takiej kwalifikacji okoliczności wskazywanych przez skarżącego możliwe jest dokonanie oceny, analizy i weryfikacji projektu nowej taryfy zgodnie z odpowiednio stosowanymi przepisami art. 24b-24e i art. 24f ust. 1 uzzwzoś.
Z treści samego art. 24j ust. 1 uzzwzoś wynika, że wskazany w nim uzasadniony przypadek odnoszony jest do samych okoliczności jakie mają stanowić podstawę dla jego stosowania, a nie kwestii ich udowodnienia, skoro za uzasadniony przypadek mogą być w szczególności uznane zmiany warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia. Zaznaczyć trzeba, że w powołanym przepisie wyraźnie dodano, że okoliczności te mają być udokumentowane, zatem wykazane. Mając na uwadze racjonalność ustawodawcy, gdyby pojęcie uzasadnionego przypadku w treści art. 24j ust. 1 uzzwzoś miałoby być odnoszone wyłączenie do kwestii wykazania jego zaistnienia, nie byłoby potrzeby wskazywania na to, że przedmiotowe zmiany stanowiące przykład takiego przypadku miałyby zostać udokumentowane.
Nieprawidłowe jest zatem stanowisko jakoby na gruncie regulacji art. 24j ust. 1 uzzwzoś znaczenie miało jedynie to, czy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne wykaże istnienie wskazywanych przezeń okoliczności mających stanowić podstawę do stosowania wskazanego przepisu.
Istotnym jest również ustalenie, czy okoliczności te obiektywnie uzasadniają skrócenie okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy mając na uwadze, że powyższe stanowi wyjątek od zasady okresowego obowiązywania taryf. Równocześnie należy zaznaczyć, że zgodnie z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2022 roku, sygn. akt V SA/WA 405/22, to na wnioskodawcy, a nie na organie regulacyjnym, spoczywał obowiązek szczegółowego wykazania, iż zaistniały przesłanki do zmiany tej taryfy.
Zgodnie z art. 24j ust. 1 uzzwzoś w uzasadnionych przypadkach, jeżeli wynika to z udokumentowanych zmian warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w trakcie obowiązywania dotychczasowej taryfy może złożyć do organu regulacyjnego wniosek o skrócenie okresu obowiązywania tej taryfy wraz z projektem nowej taryfy oraz uzasadnieniem. Przepisy art. 24b - 24e i art. 24f ust. 1 stosuje się odpowiednio. W związku z tym wniosek taryfowy należy sporządzić zgodnie z art. 24b ust. 3 ustawy, który zawiera określenie przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, gminy, na terenie której działa to przedsiębiorstwo, i na terenie której ma obowiązywać taryfa, oraz okresu obowiązywania taryfy.
Do wniosku należy dołączyć projekt taryfy, o którym mowa w art. 24b ust. 4 pkt 1 uzzwzoś, oraz uzasadnienie, o którym mowa w art. 24b ust. 4 pkt 2 uzzwzoś. Natomiast na podstawie art. 24b ust. 6 uzzwzoś do uzasadnienia dołącza się sprawozdania finansowe za ostatnie 3 lata obrotowe; plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych z zastrzeżeniem art. 21 ust. 7 uzzwzoś; informację o ilości zakupionej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne wody i jej cenie lub informację o ilości ścieków wprowadzonych do urządzeń niebędących w posiadaniu tego przedsiębiorstwa i cenie za ich wprowadzenie -za ostatnie 3 lata obrotowe; tabele będące szczegółową kalkulacją cen i stawek opłat, określające:
a) porównanie cen i stawek opłat taryfy obowiązującej w dniu złożenia wniosku z cenami i stawkami opłat nowej taryfy dotyczącej zaopatrzenia w wodę,
b) porównanie cen i stawek opłat taryfy obowiązującej w dniu złożenia wniosku z cenami i stawkami opłat nowej taryfy dotyczącej odprowadzania ścieków,
c) ustalenie poziomu niezbędnych przychodów przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego,
d) alokację niezbędnych przychodów przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego według taryfowych grup odbiorców usług w okresie obowiązywania nowych taryf, e) współczynniki alokacji w okresie obowiązywania nowych taryf rozumiane jako współczynniki określające procentowy udział w łącznych kosztach danego rodzaju kosztów związanych z określoną taryfową grupą odbiorców usług,
f) kalkulację cen i stawek opłat za zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków metodą alokacji prostej,
g) zestawienie przychodów przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego według taryfowych grup odbiorców usług, z uwzględnieniem wielkości zużycia wody oraz cen i stawek opłat za zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków w okresie obowiązywania nowych taryf, h) skutki finansowe zmiany cen i stawek opłat za zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków,
i) analizy ekonomiczne związane z korzystaniem z wód, z uwzględnieniem zasady zwrotu kosztów usług wodnych oraz długoterminowych prognoz dotyczących możliwości zaspokojenia potrzeb w zakresie korzystania z zasobów wodnych na obszarze zlewni lub jej części.
Organ regulacyjny zgodnie z art. 24c ust. 1 uzzwzoś ocenia projekt taryfy, o którym mowa w art. 24b ust. 4 pkt 1 uzzwzoś, oraz uzasadnienie, o którym mowa w art. 24b ust. 4 pkt 2 uzzwzoś, pod względem zgodności z przepisami uzzwzoś i ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne. Analizuje zmiany warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, w tym marżę zysku, oraz weryfikuje koszty, o których mowa w art. 20 ust. 4 pkt 1 uzzwzoś, pod względem celowości ich ponoszenia w celu zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen. Zgodnie z art. 24c ust. 2 uzzwzoś jeżeli wynik oceny, weryfikacji lub analizy, o których mowa powyżej, jest pozytywny, organ regulacyjny zatwierdza taryfę w drodze decyzji. Zaś na podstawie art. 24c ust. 3 uzzwzoś, jeżeli wynik oceny, weryfikacji lub analizy, o których mowa powyżej, jest negatywny, organ regulacyjny odmawia, w drodze decyzji, zatwierdzenia taryfy oraz nakłada obowiązek w tej decyzji, w terminie w niej określonym, na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przedłożenia poprawionego projektu taryfy, o którym mowa w art. 24b ust. 4 pkt 1 uzzwzoś lub poprawionego uzasadnienia, o którym mowa w art. 24b ust. 4 pkt 2 uzzwzoś, wskazując elementy projektu taryfy lub uzasadnienia wymagające poprawienia.
Z tym że rozpatrując wniosek o zatwierdzenie taryfy w trybie art. 24j uzzwzoś ww. przepisy należy stosować odpowiednio.
Przystępując do rozstrzygania kwestii skrócenia obowiązującej taryfy oraz zatwierdzenia nowej taryfy należy wyjaśnić, co w literaturze oznacza zwrot „stosować odpowiednio”. Ustawodawca wskazując na konkretne przepisy prawa art. 24b-24e i art. 24f ust. 1 uzzwzoś, które mają posłużyć do prawidłowego rozpatrzenia wniosku opartego o art. 24j uzzwzoś oznajmił, że należy je stosować odpowiednio. Podążając za ugruntowanym orzecznictwem w tej kwestii zwrot „stosowanie odpowiednie” zawiera w sobie trzy możliwości działania w zależności od brzmienia samego przepisu, który zamierza się zastosować odpowiednio oraz w zależności od ewentualnego wyniku takiego stosowania.
Sąd Najwyższy wskazuje, iż odpowiednie stosowanie przepisów prawa oznacza, że niektóre przepisy stosuje się bezpośrednio, niektóre modyfikuje się, zaś jeszcze innych nie stosuje się wcale (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 2006 r., sygn. akt Ili CZP 56/06; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2008 r., sygn. akt I CSK 357/07).
Wnioskodawca jako przesłanki do złożenia wniosku w trybie art. 24j ust. 1 uzzwzoś przedstawił:
1. zmianę cen energii elektrycznej - Wnioskodawca w zakresie energii elektrycznej nie udokumentował wzrostu ceny energii, nie dokonał odniesienia zaplanowanych kosztów w obowiązującej taryfie do kosztów zaplanowanych do wnioskowanej taryfy, co powoduje brak możliwości uznania tej przesłanki;
2. zmianę cen jednostkowych materiałów chemicznych - w zakresie materiałów chemicznych Wnioskodawca nie udokumentował, że nastąpił wzrost kosztów w porównaniu do obowiązującej taryfy, przedstawił jedynie zmianę kosztu jednostkowego, równocześnie nie przedstawił kosztów wykonanych do obowiązującej taryfy w tym zakresie w odniesieniu do ilości np. środków chemicznych. Ponadto w przypadku materiałów dokonał zmiany innych składników wchodzących w ich skład bez należytego udokumentowania;
3. wzrost cen materiałów eksploatacyjnych -Wnioskodawca nie udokumentował jednostkowego wzrostu kosztu materiałów eksploatacyjnych bez odniesienia zaplanowanych kosztów w obowiązującej taryfie do kosztów zaplanowanych do wnioskowanej taryfy, co powoduje brak możliwości uznania tej przesłanki;
4. wzrost cen usług obcych-w przypadku usług obcych wymienionych jako przesłanka do zmiany obowiązującej taryfy nastąpił wzrost zaplanowanych kosztów w porównaniu do kosztów zaplanowanych do obowiązującej taryfy w zakresie dostarczania wody (o 75,78 %) i wzrost w zakresie odprowadzania ścieków (o 103,05%) - Wnioskodawca przedstawił jedynie zestawienie zmian jednostkowych bez odniesienia do ilości zaplanowanych do obowiązującej taryfy i zaplanowanych do wnioskowanej taryfy, co powoduje brak możliwości uznania tej przesłanki.
Wnioskodawca nie udokumentował zmiany ceny energii elektrycznej, przedstawił jedynie oświadczenie składane przez odbiorców uprawnionych do stosowania cen energii elektrycznej zgodnie z art. 2 pkt 2 lit. b-e ustawy z dnia 27 października 2023 roku umowy. W ocenie Organu regulacyjnego wzrost tego kosztu jest niezależny od Wnioskodawcy, uzasadniony i niemożliwy do przewidzenia przez Wnioskodawcę w trakcie opracowywania wniosku do obowiązującej taryfy.
Wnioskodawca nie przedstawił rozliczenia tych kosztów za okres obowiązywania taryfy. Brak tego zastawienia oraz informacji o ilości zużytych MWh i kosztów dystrybucji nie pozwalają Organowi regulacyjnemu na ocenę, czy zmiana kosztu jednostkowego spowodowała zmianę kosztów całkowitych w tym zakresie. Organ regulacyjny nie mając możliwości weryfikacji wykonania zaplanowanych kosztów w obowiązującej taryfie, ani porównania ich do zaplanowanych w drugim okresie obowiązywania taryfy (okres najbardziej adekwatny obowiązuje od 1 października 2022 roku) nie ma możliwości oceny zmiany kosztów jednostkowych na obecną taryfę. Zgodnie z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2022 roku, sygn. akt V SA/WA 405/22, to na wnioskodawcy, a nie na organie regulacyjnym, spoczywał obowiązek szczegółowego wykazania, iż zaistniały przesłanki do zmiany tej taryfy. W związku z powyższym uznanie tej przesłanki do zmiany taryfy jest niemożliwe.
Wnioskodawca udokumentował zmianę kosztu jednostkowego materiałów chemicznych przedstawiając faktury zakupywane, jednakże nie przedstawił rozliczenia tych kosztów za okres obowiązywania taryfy. Brak tego zastawienia i informacji o ilości zużytych materiałów nie pozwalają Organowi regulacyjnemu na ocenę, czy zmiana kosztu jednostkowego spowodowała zmianę kosztów całkowitych w tym zakresie. Organ regulacyjny nie mając możliwości weryfikacji wykonania zaplanowanych tych kosztów w obowiązującej taryfie, ani porównania ich do zaplanowanych w drugim okresie obowiązywania taryfy (okres najbardziej adekwatny- zacznie obowiązywać od 1 października 2022 roku) nie ma możliwości oceny zmiany kosztów jednostkowych na obecną taryfę. Równocześnie należy zwrócić uwagę na zaplanowane przez Wnioskodawcę dużo większe zużycie materiałów w okresach obowiązywania wnioskowanej taryfy niż w poprzednich latach obrotowych. Zgodnie z Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2022 roku, sygn. akt V SA/WA 405/22, to na wnioskodawcy, a nie na organie regulacyjnym, spoczywał obowiązek szczegółowego wykazania, iż zaistniały przesłanki do zmiany tej taryfy. W związku z powyższym uznanie tej przesłanki do zmiany taryfy jest niemożliwe.
Wnioskodawca udokumentował jednostkowy wzrost kosztów materiałów eksploatacyjnych bez odniesienia zaplanowanych kosztów w obowiązującej taryfie do kosztów zaplanowanych do wnioskowanej taryfy. W zakresie tych kosztów Wnioskodawca stwierdza (pismo z dnia 9 marca 2023 roku), że wzrost kosztów w stosunku do lat obrachunkowych jest przesłanką do skrócenia okresu taryfowego, Wnioskodawca wybiórczo przedkłada wybrane materiały. Organ regulacyjny nie może zgodzić się z Wnioskodawcą w tym zakresie. Zgodnie z art. 24 c ust. 1 pkt 2 uzzwzoś organ regulacyjny zobowiązany jest do weryfikacji kosztów pod względem ich celowości. Przyjmując tok rozumowania Wnioskodawcy rola organu regulacyjnego ograniczałaby się do sprawdzenia formalnego wniosku bez badania celowości ich ponoszenia. W związku z powyższym uznanie tej przesłanki, ze względu na niedostarczenie wszystkich informacji przez Wnioskodawcę, jako zasadnej do zmiany taryfy jest niemożliwe.
Usługi obce są kolejną przesłanką do zmiany taryfy wymienioną przez Wnioskodawcę. Spółka ponownie wskazuje w piśmie z dnia 9 marca 2023 roku, że „niezbędne przychody na kolejny okres taryfowy kalkuluje się na podstawie kosztów w okresie bazowym od 01 października 2021 roku do 30 września 2022 roku, a nie w odniesieniu do zaplanowanych kosztów w obowiązującej taryfie”. Wnioskodawca po raz kolejny pomija fakt dwuetapowości postępowania w sprawie skrócenia taryfy dla zaopatrzenia w wodę i odprowadzanie ścieków. Porównanie kosztów zaplanowanych w obowiązującej taryfie i w przedstawionym do zaakceptowania wniosku taryfowym wykazało, że Wnioskodawca planuje ich wzrost nie przedkładając kalkulacji porównawczej w tym zakresie. Organ regulacyjny nie zaakceptował jako udokumentowanej żadnej ze wskazanych przez Wnioskodawcę przesłanek, w związku z tym nie można uznać, aby nastąpiła zmiana warunków ekonomicznych stanowiąca przesłankę do złożenia wniosku o skrócenie czasu obowiązywania dotychczasowej taryfy zgodnie z art.24j ust.1 uzzwzoś. Ponadto „nowa” załączana do wniosku taryfa musi spełniać wszystkie wymogi wynikające z uzzwzoś. Zgodnie bowiem z art.24j ust.2 uzzwzoś dopiero w przypadku zatwierdzenia nowej taryfy orzeka się o skróceniu obowiązywania dotychczasowej.
Organ regulacyjny poinformował Wnioskodawcę w zawiadomieniu o zakończeniu postępowania, iż wzrost zaplanowanych w przedstawionym do akceptacji wniosku kosztów, w porównaniu do zaplanowanych do obowiązującej taryfy, a niewymienionych jako przesłanka do zmiany taryfy, może skutkować wydaniem decyzji niezgodnej z żądaniem strony. Wnioskodawca opracowując nowy projekt taryfy założył okres bazowy który obejmuje daty: od 1 października 2021 roku do 30 września 2022 roku. W związku z tym na wzrost wysokości wartości niezbędnych przychodów będą miały wpływ również koszty inne, niż te wskazane jako przesłanki do złożenia wniosku o skrócenie taryfy i zatwierdzenie nowej.
Organ regulacyjny w celu dokonania oceny zasadności przyczyn powodujących konieczność zmiany taryfy dokonał porównania kosztów zaplanowanych dla drugiego okresu taryfowego we wniosku taryfowego zatwierdzonym decyzją z dnia 16 września 2021 roku z kosztami zaplanowanymi w przedstawionym do zaakceptowania wniosku w okresie od 1 do 12 miesiąca obowiązywania nowej taryfy. Analiza porównawcza wykazała, że oprócz kosztów wymienionych wyżej jako przesłanki do skrócenia obowiązywania taryfy Spółka dokonała w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków zwiększenia kosztów wynagrodzeń, opłat za usługi wodne, kosztów pośrednich.
Wynagrodzenia wzrosły z kwoty 495.509,00 zł do kwoty 677.336,00 zł przy zaopatrzeniu w wodę oraz z kwoty 571.066,00 zł do 670.119,00 zł przy odprowadzaniu ścieków. Koszty opłat za usługi wodne wzrosły z kwoty 51.309,00 zł do kwoty 54.243,00 zł w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz z kwoty 16.723,00 zł do kwoty 17.573,00 zł przy odprowadzaniu ścieków. Koszty pośrednie wzrosły z kwoty 242.996,00 zł do kwoty 248.236,00 zł przy zaopatrzeniu w wodę.
Wnioskodawca w piśmie z dnia 9 marca 2023 roku poinformował, że zmiany te są wynikiem wzrostu cen usług zewnętrznych, energii elektrycznej i płacy minimalnej, wzrostem wskaźników makroekonomicznych, jak wyżej wyjaśniono Wnioskodawca nie udokumentował w sposób należyty przesłanek do zmiany poza wyżej wskazanymi, tj. energii elektrycznej, materiałów, usług obcych, w związku z tym Organ regulacyjny nie może uznać tych wyjaśnień.
Równocześnie należy zwrócić uwagę, iż żadna z ww. przesłanek nie mogła mieć wpływu na zmianę wysokość marży zysku. Takie projektowanie taryfy w ocenie Organu regulacyjnego jest sprzeczne z przepisami ustawy. Uzasadniony przypadek należy odnosić do okoliczności nieprzewidywalnych, czy niemożliwych do uwzględnienia na etapie konstruowania aktualnej taryfy.
Uznanie braku możliwości zakwalifikowania wszystkich wskazanych przez Spółkę okoliczności jako uzasadnionego przypadku według art. 24j ust. 1 uzzwzoś powoduje konieczność odmowy skrócenia okresu obowiązywania taryfy oraz odmowy zatwierdzenia w jej miejsce nowej taryfy we wnioskowanym kształcie. W przypadku analizowanego wniosku Wnioskodawca powołuje się na wzrost kilku pozycji kosztowych, a dodatkowo dokonuje zmiany całego szeregu pozycji kosztowych, dokonuje zmiany na wolumenie sprzedaży dlatego taryfa nie może zostać skrócona i zatwierdzona. Gdyby Organ regulacyjny orzekł o skróceniu i zatwierdzeniu tak skonstruowanej taryfy działałby sprzecznie z obowiązkiem określenia taryfy na okres 3 lat. Uznanie założeń Wnioskodawcy za słuszne doprowadziłoby do sytuacji, w której np. Wnioskodawca zaplanował na okres 3-letniej taryfy koszty A, B, C, D, E i F o określonej wysokości, następnie np. po roku stwierdziłby, że wzrósł koszt F i należy uznać, że jest to uzasadniony przypadek, a przy okazji konstruując taryfę opierając się o wybrany przez Wnioskodawcę okres obrachunkowy dokonałby również zwiększenia kosztów
A, B, C, D i E. Ponownie po pół roku od momentu skrócenia taryfy Wnioskodawca uznałby, że wzrósł
koszt B, który należy również uznać za uzasadniony przypadek i ponownie przy okazji tworzenia nowej
taryfy opierając się o wybrany przez Wnioskodawcę okres obrachunkowy dokonałby również zwiększenia kosztów A, C, D, E i F. Taka logika prowadziłby do tego, że przedsiębiorstwo wodociągowo kanalizacyjne wybierając sobie jakiś „pewny” koszt, który można udokumentować i przedstawić organowi regulacyjnemu jako uzasadniony przypadek, kształtowałoby również inne pozostałe koszty.
Takie działanie skutkowałoby tym, że nowa taryfa nie zmieniałaby się wyłącznie w zakresie kosztu, który jest uzasadnionym przypadkiem, a wręcz przeciwnie - przez jeden czynnik (element składowy wartości niezbędnych przychodów) zmianie ulegałaby całość taryfy ze względu na zwiększenie innych kosztów taryfowych.
Trzeba podkreślić, że ustawowy 3-letni okres taryfowy ma na celu dać odbiorcy usług pewność w zakresie wysokości cen i stawek opłat oraz chronić odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen. Ustalenie taryfy na 3 lata ma również motywować przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjne, aby prowadziły racjonalną politykę kosztową zmierzającą do ich optymalizacji.
Konieczność zaplanowania taryfy na 3 lata powinna zmusić przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjne do stosowania przemyślanych i długofalowych rozwiązań technologicznych oraz wcześniejszego renegocjowania umów. Gdyby przy stosowaniu art. 24j uzzwzoś panowała pełna dowolność, przepis ten wykorzystywany byłby do ciągłych zmian cen i stawek opłat, bez poddania się refleksji nad ponoszonymi kosztami. Elementem niezbędnym do zastosowania trybu wskazanego w art. 24j uzzwzoś jest jednak wystąpienie uzasadnionego przypadku, udokumentowanego i obiektywnego. Wszelkie okoliczności możliwe do przewidzenia na etapie konstruowania taryf obecnie obowiązujących nie mogą być uznane za uzasadniony przypadek. W ocenie Organu regulacyjnego zmiana okresu obrachunkowego nie może być traktowana jak uzasadniony przypadek, gdyż koszty oraz okres, w którym są one ponoszone, są zależne od Przedsiębiorstwa. W tym miejscu należy znaczyć, że jeżeli w nowej taryfie nastąpi zmiana tylko wysokości kosztów wskazanych przez Wnioskodawcę jako uzasadnione przypadki, a reszta kosztów pozostanie w niezmienionej wysokości, to nie oznacza to, że taryfa została przygotowana niezgodnie z Rozporządzeniem lub z pominięciem przepisów.
Skoro zmianie ulegną tylko te koszty, to cała reszta zatwierdzonej taryfy została już poddana pozytywnej analizie i weryfikacji podczas procedowania wniosku w trybie zwykłym zgodnie z art. 24b ust. 2 uzzwzoś. W związku z tym zmiany tylko pozycji kosztowych dotyczących kosztów wskazanych jako uzasadnione przypadki nie powodują, że tak skonstruowana taryfa jest sprzeczna z przepisami.
W ocenie Organu regulacyjnego, jeżeli na inne koszty nie wpływaj „czynniki” będące uzasadnionymi przypadkami, to koszty te powinien być na takim samym poziomie co w dotychczas obowiązującej taryfie.
Oznaczałoby to, że Spółka prawidłowo zaplanowała koszty na etapie wniosku taryfowego opartego o art. 24b ust. 2 uzzwzoś. Podążając dalej tym tokiem myślenia, wysokości zaplanowanych kosztów w obowiązującej taryfie odpowiadałby wysokościom z zastosowanego okresu obrachunkowego. Nie jest możliwe, by koszty z założonego okresu obrachunkowego do wniosku o skrócenie taryfy w żaden sposób nie przystawały do zaplanowanych kosztów w taryfie obecnie obowiązującej. Wystąpienie znacznej różnicy w zakresie wysokości danego kosztu zaplanowanego we wniosku o skrócenie taryfy od kosztu planowanego w obowiązującej taryfie może wynikać z dwóch powodów.
Pierwszy z nich zakłada, że wpływ na wysokość kosztu ma zmiana warunków ekonomicznych oraz wielkości usług i warunków ich świadczenia, a to oznacza, że okoliczność taka powinna być wskazana jako uzasadniony przypadek i pod tym kątem zbadana przez organ regulacyjny.
Drugą możliwością jest zła prognoza kosztów na etapie tworzenia obowiązującej taryfy, a taka przyczyna, jak już to wcześniej wskazano, nie może być uznana za uzasadniony przypadek, przy czym należy zwrócić uwagę, że już poprzednia taryfa została ustalona w trybie art. 24j uzzwzoś. W przypadku niedoszacowania takiego kosztu przez Wnioskodawcę, który miał możliwość przewidzenia tej sytuacji w okresie konstruowania obowiązującej taryfy, nie może zostać on zmieniony pod pretekstem innych przyczyn, które uzasadnią skrócenie taryfy. Idąc tym tokiem należałoby uznać, że w każdym momencie, gdy Wnioskodawca dostrzeże, że dane kosztowe za wybrany 36-miesięczny okres obrachunkowy wskazany we wniosku nowej taryfy różni się od okresu obrachunkowego ze starej taryfy, to należy taką taryfę skrócić i zatwierdzić nową. Takie podejście prowadziłoby do sytuacji dowolnego kształtowania czasu obowiązywania taryfy, co stoi w sprzeczności z art. 20 ust. 1 uzzwzoś.
Powyższe stanowisko Organu regulacyjnego odzwierciedla przedłożony przez Wnioskodawcę wniosek o skrócenie taryfy.
W związku z powyższym, mając na uwadze konieczność zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen, zgodnie z art.24j ust. 1 i art. 24c ust. 3 uzzwzoś, w związku z brakiem możliwości weryfikacji wniosku (z przyczyn powyżej wskazanych), wynik oceny projektu taryfy i jego uzasadnienia dokonany przez Organ regulacyjny jest negatywny.
Mając na względzie powyższe, Organ regulacyjny orzekł jak w sentencji.

Uzupełnienie wpisu z dnia 17.05.2023
Porównałem zamieszczony powyżej tekst uzasadnienia odmowy zatwierdzenia taryfy z uzasadnieniem przesłanym przez Wody Polskie do innego przedsiębiorstwa (decyzja z dnia 28.04.2023). Z porównania wynika, że Wody Polskie posługują się jednolitym wzorcem odmowy zatwierdzania taryf do którego wpisuje się nazwę firmy, daty i numery pism oraz kilka cyfr, które mają stworzyć wrażenie pogłębionej analizy wniosku taryfowego. Moim zdaniem przyczyna tej patologicznej sytuacji jest brak przepływu informacji pomiędzy przedsiębiorstwami wodno kanalizacyjnymi i bezradność IGWP.