Sektoryzacja gliwickiej sieci
Podział sieci wodociągowej dla miasta Gliwice (miasto Pyskowice jest niezależną strefą, zasilaną tylko ze źródeł GPW) opiera się na naturalnych granicach dzielnic, punktach zasilania w wodę czy strefach ciśnieniowych. Część stref posiada strukturę szeregową – niektóre strefy są podstrefami (np. w wypadku zasilania z pompowni lokalnej). Równolegle w kluczowych miejscach sieci (główne rurociągi) zlokalizowano dodatkowe punkty pomiarowe.  Ze względu na konieczność pomiaru przepływu wody w obu kierunkach z jednakową dokładnością do pomiaru zastosowano przepływomierze elektromagnetyczne zasilane bateryjnie, zarówno w wersji kołnierzowej, jak i sztycowej. Kryterium wyboru rodzaju przepływomierza wynikał zasadniczo ze średnicy rurociągu oraz możliwości jego zamknięcia na czas montażu. Warunki terenowe powodowały konieczność stosowania różnych rozwiązań montażu przepływomierzy – od wykorzystania istniejących komór betonowych, poprzez hermetyczne (wykonanych z PE), komory bez dna po montaż bez komory (przepływomierz zasypany gruntem, kable przetwornika wyprowadzone na powierzchnię ziemi). Podobna sytuacja wystąpiła w wypadku rejestratorów – zasadniczo montowane były w słupkach/szafkach pomiarowych (fot. 1), jednak część musiała zostać zamontowana wewnątrz komór (ze względu na prawdopodobieństwo aktów wandalizmu) czy w studzienkach pomiarowych na poziomie chodnika. Więcej szczegółów technicznych znaleźć można w publikacjach [1] i [2].

Efekty wdrożenia
Montaż punktów monitoringu sieci w newralgicznych jej miejscach pozwoliło na bieżąco reagować na sytuacje awaryjne – każda zmiana wybranych parametrów (przede wszystkim ciśnienia i przepływu) ponad ustalone progi wyzwala alarm, pozwalający dyspozytorowi odpowiednią reakcję. Przykład ekranu dyspozytorskiego pokazuje rys. 1 – punkty czerwone oznaczają wystąpienie alarmu, na dole ekranu pokazana jest jego przyczyna.  Dzięki takiemu rozwiązaniu czas reakcji na awarie został skrócony do minimum. Jednocześnie już pierwsze uruchomienia przepływomierzy wskazały na zasadność ich użycia: w wielu miejscach woda płynie w innym niż przewidywany
kierunku lub zmienia kierunek przepływu w ciągu doby. Dodatkowo w wielu miejscach wartości przepływów okazały się tak niskie, że zastosowanie w takich punktach wodomierzy spowodowałoby brak wskazań – pojawiły się również natychmiast pytania o przyczyny tak niskich wskazań, a analiza struktury sieci sugeruje wielokrotnie prawdopodobne zamknięcie lub bardzo silne zdławienie zasuwy/zasuw liniowych. Potwierdzenie jednego z takich przypadków pokazuje przykład jednej z magistral DN300 w centrum miasta – otwarcie jednej zasuwy natychmiast zmieniło parametry pracy sieci i ustabilizowało kierunek przepływu wody (rys. 2)  . Drugim, nie mniej ważn ym efektem jest możliwość analizy zachowania sieci w czasie awarii – wyznaczenie kierunków dopływu wody do miejsca awarii czy zachowania poszczególnych źródeł wody.

Przykład takiej analizy pokazuje rys. 3 – awaria rurociągu DN450, wywołana przez zewnętrzną firmę spowodowała wyciek o sumarycznym wydatku ponad 3000 m³/h wraz z odwróceniem kierunków w kilku kluczowych magistralach.

Cały materiał opublikowany został w magazynie "BMP Ochrona Środowiska" nr 2/2014

Fot.: zasoby własne autora

Literatura:
1. W. Koral: „Sektoryzacja sieci wodociągowej pierścieniowej przy zastosowaniu przepływomierzy elektromagnetycznych na przykładzie PWIK Gliwice. Część 1”, Instal, 2/2012.
2. K. Wilczak, W. Koral: „Sektoryzacja sieci wodociągowej pierścieniowej przy zastosowaniu przepływomierzy elektromagnetycznych na przykładzie PWIK Gliwice. Część 2 - aspekty techniczne zabudowy w terenie”, Instal, 2/2012.