Propozycja rozwiązania
Dotychczasowa praktyka wymusza traktowanie inspektora nadzoru inwestorskiego jako osoby niezasługującej na całkowite zaufanie, potrzebna jest kontrola jego działania na budowie. W tej sytuacji procedury odbiorowe powinny być wpisane do umowy na roboty budowlane, nie można ich pozostawić samemu inspektorowi, można tu wykorzystać gdańskie rozwiązanie [1]. W szczególności zarówno odbiory robót ulegających zakryciu lub zanikających, przejściowe, częściowe oraz odbiór końcowy powinny być prowadzone komisyjnie i udokumentowane odpowiednimi protokołami. Inspektor nadzoru inwestorskiego nie powinien być uznawany przy odbiorach jako przedstawiciel inwestora. Ze względu na specyfikę funkcjonowania polskich przedsiębiorstw branżowych i ich miejsce w procesie inwestycyjnym, do komisji odbioru powinien być włączany również przedstawiciel przyszłego eksploatatora. Takie rozwiązanie powinno ograniczyć możliwość fikcyjnych kontroli na budowach oraz pozornych odbiorów i w efekcie sporządzania nieprawdziwej dokumentacji budowy. Ogólne wzory protokołów odbioru są dostępne w internecie na portalu chomikuj.pl. Ponadto szereg przedsiębiorstw publikuje własne rozwiązania w tym zakresie, ich przykłady zamieszczono w [5]. Te ostatnie zasługują na szczególną uwagę jako rozwiązania wypracowane w oparciu o posiadane doświadczenia. Interesujące są specjalne protokoły odnoszące się do przyłączy, dość często lekceważonych w praktyce inwestycyjnej. Szczególnie widać to na terenach nowo kanalizowanych, gdzie w skrajnych przypadkach brak jest wręcz zgrania rzędnych. Bardzo ważnym elementem odbioru kanałów grawitacyjnych jest ich prześwietlenie. Tu pojawia się również problem sprzętu, nie wszystkie kamery odpowiadają istniejącym wymaganiom¹⁷. Jako alternatywę przy braku innych możliwości można wykorzystać tradycyjny przegląd przy użyciu źródła rozproszonego światła i lustra. Zagadnieniem otwartym pozostaje, czy i do jakiego stopnia zmiany wprowadzone w ramach deregulacji – zastąpienie procedury uzyskania pozwolenia przez zgłoszenie – wpłyną na warunki realizacji procesu inwestycji w wodociągach i kanalizacji. Wydaje mi się, że nie będzie to musiało mieć aż takiego znaczenia – ostatecznie na etapie udzielania pozwolenia wiele z organów nie przejawiało nadmiernej aktywności ani też fachowości. Regulacje zawarte w zmienionej ustawie [6] powinny być wystarczające.

Pierwszy wzór protokołu odbioru - ZOBACZ TUTAJ

Drugi wzór protokołu odbioru - ZOBACZ TUTAJ

Literatura
[1]  Edel R., Pszczoła M.: Opracowanie specyfi kacji technicznej regulacji wysokościowej urządzeń uzbrojenia podziemnego wodno-kanalizacyjnych, kanalizacji deszczowej oraz urządzeń gazowych w Gdańsku. Politechnika Gdańska 2013; dostępne na stronie internetowej www.gdmel.pl oraz www. zdiz.gda.pl
[2] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 czerwca 1998 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych. Dziennik Ustaw 126/1998.
[3] Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych Dziennik Ustaw 2012 r. poz. 463.
[4]  Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Dziennik Ustaw 2012, poz. 462.
[5]  Suligowski Z., Fudala – Książek S: Wykonanie i odbiór sieci kanalizacyjnych. Wyd. Seidel – Przywecki, Warszawa 2016.
[6]  Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. „Prawo budowlane” Dziennik Ustaw 89/1994 z późniejszymi zmianami. Uaktualniany tekst jednolity dostępny na stronach internetowych Kancelarii Sejmu RP; dostępny również na stronie internetowej Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.
[7]  Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. „Kodeks postępowania cywilnego” tekst ujednolicony, Dziennik Ustaw z 2014 z późniejszymi zmianami.
Przypisy
1 Najbardziej zaawansowane są obecnie prace nad nowym prawem wodnym, przy czym nowa ustawa będzie bardzo różnić się od dotychczasowej.
2 Równocześnie trzeba podkreślić brak aktualnych standardów w zakresie eksploatacji, poszczególni eksploatatorzy starają się tu wprowadzać własne reguły.
3 Praktycznie pomijając wybrane instalacje wraz z przyłączami muszą to być odpowiednie uprawnienia w specjalności IS bez ograniczeń.
4 W zasadzie trudno jest wymienić sytuacje awaryjne, w których by nie wystąpiły jako bezpośrednia lub pośrednia przyczyna błędy związane z rozeznaniem warunków gruntowo-wodnych, względnie z nieodpowiednim posadowieniem obiektu.
5 W tym aspekcie charakterystyczne jest uwzględnienie problemu na portalu internetowym retencja.pl, skierowanym w dużym stopniu do inwestora jako materiał pomocniczy przy rozmowach z projektantem.
6 Tu pojawia się dodatkowy problem – różnic w pracy przepompowni wód opadowych w stosunku do tradycyjnych przepompowni ścieków.
7 Praktycznie w razie realizacji konieczne byłyby wykopy wąskoprzestrzenne o szerokości co najmniej 7 m i głębokości na poziomie 6-7 m.
8 Przy tym np. ostateczna nośność zbiornika rurowego może być istotnie niższa w stosunku do rury bazowej.
9 Również po wprowadzeniu korekty deregulacyjnej do ustawy prawo budowlane w przypadku istotnego odstępstwa konieczne jest uzyskanie pozwolenia, nawet w przypadku obiektów dla których obowiązuje zgłoszenie [6].
10 W przypadku skrajnym w trakcie późniejszego dochodzenia okazało się, że inspektor nadzoru inwestorskiego ani razu nie był na budowie.
11 W odniesieniu do inwestycji współfi nansowanych z różnych funduszy występuje dodatkowo element trwałości efektu. W praktyce oznacza to możliwość powtórnego odbioru inwestycji nawet po upływie 5 lat od jej ukończenia, ze wszelkimi konsekwencjami fi nansowymi wynikającymi z braku zachowania efektu (ograniczenie, a nawet cofnięcie, dofi nansowania oraz naliczenie odsetek od zakwestionowanych kwot).
12 Przykładowo własnych regulacji w zakresie odbiorów jest opracowanie gdańskie [1] przygotowane na zlecenie Zarządu Dróg i Zieleni w Gdańsku.
13 Za wyjątkiem zanikających oraz ulegających zakryciu.
14 Przy braku protokołu skutki prawne związane z odbiorem należy liczyć od chwili oddania przedmiotu umowy, nawet gdyby po pewnym czasie został sporządzony protokół dokumentujący fakt odbioru.
15  Odmowa uczestnictwa w czynnościach odbioru budowlanego i odmowa podpisania protokołu stanowi naruszenie obowiązków po stronie zamawiającego lub inwestora. Oznacza to złamanie podstawowej zasady prawa cywilnego [7] zobowiązującego wierzyciela każdej umowy do współdziałania z dłużnikiem przy całkowitym wykonaniu zobowiązania.
16 W znanym mi przypadku kolektor wręcz „wypłynął” z podłoża torfowego, a przy próbach usuwania szkody doprowadzono do praktycznej dewastacji podłoża w rejonie przewodu, co narzuca konieczność zmiany jego trasy.
17 Chodzi tu zarówno o wymiary, jak też o długość kabli. Przykładowo jedno z przedsiębiorstw prowadziło wprawdzie przeglądy, ale kamerą o zasięgu do 3 m, a więc nadającą się co najwyżej do sprawdzania podejść do studzienek rewizyjnych, względnie komór przepompowni ścieków itp.