Gwałtowne zjawiska pogodowe, które są efektem zmian klimatycznych, zakłócają obieg wody w przyrodzie i utrudniają jej naturalną retencję, szczególnie na terenach górzystych, takich jak Żywiecczyzna. Efektem zmian jest m.in. wzrost temperatury powietrza. W ciągu 70 lat średnia roczna temperatura powietrza na Żywiecczyźnie rosła w tempie ponad 3,5°C. Jeżeli trend się utrzyma, to po 2090 r. średnia roczna temperatura w Bielsku-Białej wzrośnie dwukrotnie i wyniesie ok. 14-15°C. To spowoduje, że grubość pokrywy śnieżnej w szczytowych partiach gór zmniejszy się, zaś susze i powodzie utrudnią odbudowę i zachowanie zasobów wody

Lokalne partnerstwo na rzecz ochrony zasobów wodnych

Aby świadomie przeciwdziałać negatywnym skutkom zmian klimatu potrzebne są silne partnerstwa na rzecz ochrony zasobów wodnych. Koalicja Dbamy o wodę jest pierwszym tego typu lokalnym projektem partnerstwa łączącym różnorodne podmioty – publiczne i prywatne - na Żywiecczyźnie.

 

Zmiany klimatu elementem codzienności

92 proc. mieszańców powiatu Żywieckiego odczuwa wpływ zmian klimatycznych na swoje życie. 84 proc. respondentów uważa, że zmiany w zasobach wody będą miały wpływ na przyszłość regionu. Jednak tylko co trzeci mieszkaniec deklaruje, że wykorzystuje wodę deszczową w swoim gospodarstwie.

Wg deklaracji, ponad 90 proc. mieszkańców Żywiecczyzny miało styczność z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi takimi jak powódź błyskawiczna, deszcze nawalne czy susza letnia. Respondenci często bezpośrednio doświadczali negatywnych skutków takich zjawisk. 40 proc. badanych doświadczyło skutków powodzi błyskawicznej, 34 proc. deszczy nawalnych a 27,5 proc. suszy

Jak chronić zasoby wody?

Największy efekt przyniosą działania adaptacyjne, podejmowane z wyprzedzeniem i ukierunkowane na zmniejszenie intensywności przyszłych zjawisk ekstremalnych. Z tego względu niezbędne jest zwiększenie retencjonowania wody na terenie zlewni Soły na Żywiecczyźnie. Wymaga to zmiany w gospodarowaniu wodą zarówno w skali regionu, jak i indywidualnych gospodarstw domowych. Ważne jest retencjonowanie nadwyżek opadów w okresach chłodnych, co pozwoli na ograniczenie negatywnych skutków deficytów opadu zwłaszcza w okresie lata bądź po bezśnieżnych zimach. Podjęte działania muszą być długofalowe i oparte o współpracę wszystkich podmiotów i instytucji zaangażowanych w zarządzanie zasobami wodnymi, dystrybucję wody, a także zagospodarowanie przestrzenne.

Postępujące zmiany klimatu, rozwój miast oraz działalność człowieka wpłyną na regionalne zasoby wody na wielu płaszczyznach. Dlatego potrzebna jest skoordynowana współpraca instytucji publicznych, samorządów, organizacji pozarządowych oraz środowisk naukowych by osiągnąć efekt skali i skutecznie chronić zasoby wody w regionie – mówi Piotr Popa, rzecznik prasowy Koalicji Dbamy o wodę.

Ważne jest budowanie partnerstwa podmiotów publicznych, prywatnych oraz pozarządowych

Oprócz działań przeciwdziałających zmianom klimatu konieczne jest też budowanie świadomości społecznej na temat problemów wodnych. Obejmuje to tworzenie zachęt do wdrażania rozwiązań sprzyjających retencji w lasach, na terenach rolnych, w gospodarstwach domowych, przedsiębiorstwach, a także na poziomie samorządów. Koalicja Dbamy o wodę buduje porozumienie między lokalnymi społecznościami, samorządami i instytucjami by – w oparciu o naukowe podstawy - wypracować długofalowe rozwiązania z zakresu ochrony zasobów wodnych regionu. W działania Koalicji zaangażowało się ponad 55 interesariuszy regionalnych i lokalnych – podkreśla Piotr Popa, rzecznik prasowy Koalicji Dbamy o wodę.

Na potrzebę współdziałania różnych podmiotów wskazują również mieszkańcy powiatu Żywieckiego. Uważają oni, że za zasoby wodne w pierwszej kolejności odpowiedzialny powinien być sektor publiczny. 65 proc. badanych jako podmiot odpowiedzialny wskazało rząd i podległe mu instytucje publiczne (np. Wody Polskie) oraz samorządy. Nieco ponad połowa jako odpowiedzialne za te zasoby wskazuje organizacje pozarządowe związane z ekologią. Mniej, bo 48 proc. uważa, że dbać o wodę powinny prywatne przedsiębiorstwa, a 43 proc. badanych wskazało indywidualne osoby.

W ramach badania zapytano także, czy respondenci kiedykolwiek słyszeli o powołanej przez Żywiec Zdrój i Grupę Żywiec Koalicji Dbamy o wodę. Twierdząco odpowiedziało 56 proc. badanych. Zdecydowana większość, bo aż ¾ badanych stwierdziła, że takie inicjatywy są w regionie potrzebne.

***

 

O badaniu:

 

Badanie zostało zrealizowane w dniach 09.02.2022 - 18.02.2022 na zlecenie Koalicji Dbamy o Wodę przez SW RESEARCH Agencję Badań Rynku i Opinii metodą wywiadów telefonicznych (CATI). W ramach badania przeprowadzono 500 ankiet z pełnoletnimi mieszkańcami powiatu żywieckiego.

O Koalicji Dbamy o Wodę:

Koalicja Dbamy o Wodę to inicjatywa na rzecz budowania partnerstwa podmiotów publicznych, prywatnych oraz pozarządowych. Prowadzimy działalność badawczą oraz edukacyjną wokół zagadnień hydrologicznych
i klimatycznych. Pokazujemy dobre praktyki oraz przedstawiamy korzyści wynikające z wdrażania rozwiązań retencyjnych na poziomie lokalnym, ogólnopolskim i globalnym. Podejmujemy działania w celu wypracowywania rozwiązań systemowych na rzecz małej retencji. Budujemy porozumienie między lokalnymi społecznościami, samorządami i instytucjami, aby poprzez wspólne działania inspirować inne regiony Polski. Koalicję tworzą aktualnie cztery organizacje – Koalicjanci Założyciele: Żywiec Zdrój oraz Grupa Żywiec, a także Koalicjanci Partnerzy: Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Żywiecka Fundacja Rozwoju oraz Lokalna Grupa Działania „Żywiecki Raj”