W nowych warunkach funkcjonowania systemu zaopatrzenia w wodę (rozbudowa i modernizacja sieci, malejąca sprzedaż wody) pojawiają się problemy ekonomiczne w zakładach wodociągowych. Koszty zmienne funkcjonowania firmy można ograniczyć, zmieniając technologie budowy obiektów, minimalizując straty wody, optymalizując struktury organizacyjne. Natomiast koszty stałe, zależne od warunków lokalnych, układu przestrzennego systemu i stopnia jego rozwoju, trudno jest ograniczyć. Zatem ich udział w ogólnych kosztach produkcji wody jest coraz większy.

Zmiany zużycia wody i wysokości opłat za jej pobór
    Według danych zakładów wodociągowych najwięcej wody zużywają gospodarstwa domowe (nawet ponad 75% ogólnego zapotrzebowania). Na podstawie kości miesięcznego poboru wody na ten cel, uwzględniając migrację ludności, można ustalić średnie miesięczne zużycie wody przez jednego mieszkańca.
    Uwzględniając zmiany ceny wody w latach 2008-2010, podane w wykazie opłat w różnych miastach w Polsce (http://www.cena-wody.pl), obliczono roczny koszt poboru wody przez jednego mieszkańca w gospodarstwie domowym w jednym z miast średniej wielkości (do 50 000 mieszkańców) w województwie łódzkim – tabela 1.
    Z zestawienia tego wynika, iż średni roczny procentowy wzrost ceny wody około 15%, przy średnim rocznym spadku zużycia wody rzędu 4%, generuje wzrost kosztów poboru wody niemal 10% rocznie, a dokładniej – 9,97% w roku 2009 w odniesieniu do 2008 roku, a w ciągu dwóch lat (cena w roku 2010 w odniesieniu do ceny w 2008 roku) – 19,96%.
    Zakładając utrzymanie się trendu rocznego wzrostu kosztów w takich samych granicach (średnio 10%) w roku 2020 każdy mieszkaniec musiałby zapłacić ponad 285 zł, co oznacza niemal trzykrotny wzrost opłat w stosunku do roku 2010.
    Tendencję zmian sumarycznego rocznego zużycia wody przez jednego mieszkańca i ponoszonych przez niego kosztów przedstawia rysunek 1. Ilustruje on ciągły wzrost kosztów poboru wody, mimo malejącego zużycia jednostkowego (przez jednego mieszkańca w ciągu roku). O prawidłowości obliczeń szacunkowych świadczą współczynniki determinacji R = 0,996 dla kosztów i R = 0,9969 dla zużycia wody, odpowiadające liniowemu trendowi y = 9,41x – 18815 (koszty) i y = -1,21x + 2451 (sumaryczne zużycie wody przez jednego mieszkańca w ciągu roku).

Tab. 1. Suma rocznych kosztów poboru wody ponoszonych przez jednego mieszkańca w gospodarstwie domowym w latach 2008-2010.

* * *

    Analiza zużycia wody w gospodarstwach domowych w polskich miastach średniej wielkości w ostatnich kilku latach pozwala stwierdzić utrzymującą się tendencję spadkową. Średnio jednostkowe zużycie wody w latach 2007-2010 wyniosło niespełna 80 dm3/Md, co odpowiada II klasie wyposażenia mieszkań w urządzenia sanitarne. Oznacza to, że przeciętnie lokale wyposażone są w wodociąg, ubikację, łazienkę i lokalne źródło ciepłej wody użytkowej (piece węglowe, podgrzewacze gazowe lub elektryczne). Zapewne istnieją także mieszkania, do których ciepła woda użytkowa dostarczana jest centralnie (I klasa) oraz lokale bez łazienki i ciepłej wody (III i IV klasa), a nawet bez instalacji wodociągowej – pobór wody ze zdroju ulicznego (V klasa wyposażenia mieszkań w urządzenia sanitarne).
    Określając roczne koszty poboru wody, ponoszone przez jednego mieszkańca, stwierdza się, iż mimo malejącego ciągle zużycia wody w ciągu roku opłaty za jej pobór rosną. W ciągu dwóch lat koszty wzrosły niemal o 20%.

    Podsumowując, można stwierdzić, iż:
• malejące zużycie wody w mieszkalnictwie świadczy o oszczędnym gospodarowaniu nią, możliwym dzięki stosowaniu nowoczesnych urządzeń sanitarnych i sprzętu gospodarstwa domowego;
• malejąca sprzedaż wody, przy ciągle rosnącym udziale kosztów stałych jej produkcji, wymusza wyższą cenę jednostkową, co w efekcie powoduje wzrost kosztów poboru wody przez wszystkich odbiorców, zwłaszcza w gospodarstwach domowych.

Autorzy: dr inż. Grażyna Mozolewska, Politechnika Łódzka, inż. Magdalena Karska

Artykuł został opublikowany w magazynie "Ochrona Środowiska" nr 3-4/2012

Źródło fot.: www.sxc.hu