Partner serwisu
03 grudnia 2014

Czekali aż 280 lat

Kategoria: Historia

Kanalizacja za tysiąc lat
Natomiast walka o kanalizację trwała nadal. Projekt Williama Lindleya poddawano ciągłej krytyce, wygłaszając często absurdalne poglądy. William Heerlein Lindley atakowany był szczególnie za „niekompetencję”, lecz ataki te ignorował. Twierdzono też, że kanalizacja zostanie wybudowana dopiero za tysiąc lat. Pomylono się jednak, bowiem jeszcze przed wybuchem I wojny światowej Warszawa dorównywała, w zakresie długości sieci kanalizacyjnej, najlepszym miastom w Europie.

Warto jednak przypomnieć jakie absurdalne argumenty przytaczano przeciwko budowie systemu wodociągowo-kanalizacyjnego w Warszawie. Kamienicznicy uważali, że nastąpi spadek wartości nieruchomości i działek w sąsiedztwie zakładu, a wsparci przez finansistów i polskich inżynierów obawiali się, że będą musieli partycypować w finansowaniu sieci. Inżynierowie polscy krytykowali projekt ze zwykłej zazdrości, wyrażając też niezadowolenie, że w wyniku budowy kanalizacji w mieście nastąpi upadek rolnictwa, pozbawionego nawozów naturalnych.

W 1900 roku uznano kanalizację Warszawy za „narzędzie judaizmu i szarlatanerii, w celu zniszczenia rolnictwa polskiego oraz wytępienia ludności słowiańskiej nad Wisłą”. W pracy „Rolnik Nadwiślański”, wydanej w roku 1900 w Krakowie nakładem Księgarni G. Geberthnera i Spółki, czytamy na temat kanalizacji warszawskiej między innymi: „podpisany został dekret ostatecznego zrujnowania niedawno tak pięknej i bogatej ojczyzny naszej: fałsz żydowsko-szarlatański i ciemna hołota uliczna zatryumfowały nad wiedzą przyrodników i praktyką rolników polskich nad rozsądkiem obywatelsko-chrześcijańskim”.

Protestowano też przeciwko umieszczeniu WC w mieszkaniach, bojąc się doświadczeń ze śmierdzących wygódek na podwórkach kamienic. Budowa kanalizacji ogólnospławnej zdecydowanie poprawiła warunki zdrowotne i sanitarne mieszkańców Warszawy. W wyniku budowy systemu kanalizacyjnego, w okresie 1880-1910 śmiertelność spadła z 33 osób/1000 mieszkańców do 19 osób/1000 mieszkańców, natomiast zachorowalność na dur brzuszny ze 103 osób/100 tysięcy mieszkańców do 18 osób/100 tysięcy mieszkańców. Wdzięczni mieszkańcy Warszawy ufundowali
popiersie prezydenta Sokratesa Starynkiewicza, dłuta Jana Woydygi (1857-1938), umieszczone w 1907 roku na skwerze przy wieży ciśnień.

Przekształcenia w przedsiębiorstwie
1 stycznia 1924 roku przekształcono warszawskie wydziały miejskie, zajmujące się zagadnieniami wodociągowo-
kanalizacyjnymi, w przedsiębiorstwo „Wodociągi i Kanalizacja” (na czele z pierwszym dyrektorem inż. Edwardem Szenfeldem), które od 1930 roku mieści się w nowym gmachu przy pl. Starynkiewicza.

Nowoczesny Zakład Filtrów Pośpiesznych został uroczyście uruchomiony w 1933 roku przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego (1867-1945). Koncepcję opracował inż. Zygmunt Wendrowski, budynek i piękne wnętrza są autorstwa architekta Antoniego Jawornickiego (1886-1950), a część technologiczną sporządziła kanadyjska firma Charles Des Baillets & Michael Charles Morssen z Montrealu. Należy również wspomnieć o pięknych płaskorzeźbach zdobiących budynek dłuta Jana Golińskiego, które przedstawiają alegorie: „Czystość” i „Pragnienie”. Jest to niewątpliwie najpiękniejszy zabytek architektury przemysłowej w Polsce.

Podczas wybuchu II wojny światowej, w 1939 roku stacja uzdatnia wody została uszkodzona w wyniku nalotu Luftwaffe, ale została naprawiona. Podczas okupacji niemieckiej wodociągi działały prawie bez przerwy. W czasie trwania Powstania Warszawskiego, w 1944 roku, straciło życie około 120 pracowników wodociągów, zaś kanały ściekowe były wykorzystywane przez oddziały powstańców i ludność cywilną. Gehennę kanałów warszawskich zobrazował reżyser Andrzej Wajda w przejmującym filmie „Kanał”.

Od września 1944 roku do maja 1945 roku nastąpiła dłuższa przerwa w pracy wodociągów związana z zbombardowaniem stacji pomp oraz zrabowaniem znacznej części urządzeń przez wycofujące się oddziały hitlerowców.

22 stycznia 1951 roku przedsiębiorstwo „Wodociągi i Kanalizacja” zostało przekształcone w państwowe przedsiębiorstwo „Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie”.

ZAMKNIJ X
Strona używa plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. OK, AKCEPTUJĘ