Budowa pierwszego w mieście otwartego kanału (łac. „aqueductum”), którym grawitacyjnie płynęła woda rzeczna, głównie z Warty i Bogdanki, nastąpiła pod koniec XIII w. za zgodą księcia Przemysła II. Wówczas była to zaledwie namiastka tego, co wybudowano później i co nazwano siecią wodociągową. Wraz z rozwojem gospodarczym miasta i wzrostem liczny ludności przybywało publicznych i prywatnych studni, drewnianych rur oraz rurmusów podnoszących wodę z ujęcia do wyżej położonego zbiornika. W XVI w., oprócz ujęć rzecznych, zaczęto czerpać wody źródlane m.in. ze Wzgórza Winiarskiego (Cytadela). Kolejne stulecia nie przyniosły wielkiego rozwoju wodociągom Poznania, nie wspominając o kanalizacji, której stan był opłakany. Przełom nastąpił dopiero w XIX w. dzięki Edwardowi hr. Raczyńskiemu, z inicjatywy którego w latach 1840-1847 wybudowano w centrum Poznania sieć drewnianych wodociągów wraz ze studniami. Niestety, żywotność rur z drewna trwała niecałe 20 lat.

Moore z odsieczą
W obliczu pogarszającego się zaopatrzenia miasta w wodę, w 1865 r. władze miejskie poprosiły wybitnego specjalistę z dziedziny budownictwa wodnego i gazowego, Brytyjczyka inż. Johna Moore’a, o opracowanie planu budowy wodociągów dla Poznania. Jego propozycja, by wodę z Warty oczyszczać na filtrach piaskowych, została przez poznańskich radnych zaakceptowana. Tak rozpoczęła się działalność pierwszego w Poznaniu Miejskiego Zakładu Wodociągowego (niem. Wasserwerke) przy Grabenstrasse 10 (ul. Grobla), wybudowanego na terenie miejskiej gazowni i oddanego do użytku w maju 1866 r. (obiekt wyłączono z eksploatacji dopiero w 1993 r.).

22 lata po uruchomieniu centralnych wodociągów w Poznaniu zaczęto budować pierwsze odcinki sieci kanalizacyjnej. Wewnątrz miejskich murów powstawały kanały ogólnospławne. Początkowo odprowadzały bezpośrednio do Warty wyłącznie wody deszczowe, ścieki gospodarcze i przemysłowe, natomiast ludzkie odchody zaczęto zrzucać do kanalizacji dopiero w 1909 r., po uruchomieniu Stacji Pomp Kanałowych (Przepompownia Ścieków „Garbary”) przy Tamie Garbarskiej 18 (ul. Garbary 120) i mechanicznej oczyszczalni ścieków na Szelągu pod Poznaniem (Lewobrzeżna Oczyszczalnia Ścieków przy ul. Serbskiej).

Wracając z kolei do wodociągów, ze względu na złą lokalizację Stacji Wodociągowej na Grobli uniemożliwiającą jej rozbudowę oraz słabą jakość wody z ujęcia rzecznego, uruchomiono w 1902 r. ujęcie wód podziemnych w Dębinie. W 1924 r. rozpoczęto też budowę drugiej Stacji Wodociągowej przy ul. Wiśniowej w Poznaniu, którą „w zasadniczej części” oddano do użytku w 1939 r., a „w całości” w 1943 r. Ostatecznie rozbudowę ujęcia i wszystkich obiektów Stacji przy ul. Wiśniowej zakończono w 1964 r., co jednak nie zamknęło ich rozwoju w dalszych latach. Rok wcześniej (w 1963 r.) zaczęto budowę nowego ujęcia wody w pobliżu Mosiny wraz ze Stacją Uzdatniania Wody przy ul. Czereśniowej w Mosinie, a ich eksploatacja ruszyła 8 lutego 1968 r. Dziś stacja, dzięki gruntownej modernizacji w latach 2010-2015, jest najbardziej nowoczesnym tego typu obiektem wodociągowym w Polsce i zasila niemal 60 proc. aglomeracji poznańskiej.

Galeria Historia Aquanet SA