Na stan wód w naszym kraju wpływają wszystkie procesy zachodzące w danej zlewni. Punktowa walka z przyczynami zanieczyszczeń jest metodą skuteczną, lecz doraźną. Kluczowe są kompleksowe działania dla poprawy jakości wód na całym obszarze Polski, które pomogą poprawić stan wód w całym kraju. Żeby skutecznie to zrobić niezbędna jest współpraca, zarówno na poziomie instytucjonalnym, jak i społecznym. Każdy z nas może zaangażować się w ochronę środowiska naturalnego w swojej okolicy, dokładając cegiełkę na rzecz poprawy stanu naszych zasobów wodnych – z korzyścią dla ludzi i przyrody.

Plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy stanowią podstawę podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych i określają zasady gospodarowania nimi. To jedne z najważniejszych dokumentów planistycznych w gospodarce wodnej, opracowywanych przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie.

Ekosystemy wodne „krwiobiegiem” całego środowiska

Na jakość wód w rzekach, jeziorach i innych zbiornikach wpływa nie tylko aktywność w ich sąsiedztwie, ale także na obszarze całej ich zlewni. Jednostkami planistycznymi, w ramach których oceniany jest stan wód naszego kraju są jednolite części wód, obejmujące jednolite części wód powierzchniowych: rzeki, jeziora, wody przejściowe i przybrzeżne oraz jednolite części wód podziemnych, czyli wody występujące w warstwach wodonośnych lub w ich zespołach.
Stan środowiska w zlewni, zależnym od jej zagospodarowania, uporządkowania, przekłada się wprost na stan jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. Zanieczyszczanie i przekształcanie gleby, powietrza i pozostałych elementów przyrody, prędzej czy później spowoduje zaburzenia w ekosystemach wodnych, które są „krwiobiegiem” całego środowiska. Dlatego to bardzo ważne, abyśmy zawsze pamiętali o tym, że wszystkie nasze codzienne decyzje mają wpływ na jakość wód.

Zacznij od siebie – kontroluj ścieki

Jedną z presji wywieranych na wody są zanieczyszczenia, których źródłem są mają m.in. ścieki przemysłowe i komunalne, zanieczyszczenia z powietrza, a także spływające z pól do wód resztki nawozów. Zbyt duża ilość związków azotu i fosforu prowadzi do najtrudniejszego do zwalczania zjawiska zwanego eutrofizacją (przeżyźnienie) zbiorników wodnych. Zanieczyszczone wody przyczyniają się do niszczenia, a nawet wymierania roślin i zwierząt.
Wiedza o tym, czy wszystkie ścieki trafiają do właściwego miejsca, jakim jest oczyszczalnia, jest kluczowa dla skutecznego planowania w gospodarce wodnej i poprawy jakości wód.

Działania na lata 2022-2027

Dążenie do poprawy stanu wód w Polsce to proces wymagający odpowiedzialności i konsekwencji. Działania przewidziane na cykl 2022-2027 zaplanowano tak, aby uwzględniały istniejące plany i programy, wykorzystując synergię między nimi: działania w zakresie gospodarki komunalnej wynikają z przepisów prawa oraz KPOŚK, a za ich realizację odpowiadają przede wszystkim gminy. Nowoczesne i sprawne oczyszczalnie ścieków komunalnych są najskuteczniejszym narzędziem ograniczającym wpływ człowieka na stan wód, dlatego większość działań skupia się na współpracy pomiędzy gminami, KPOŚK i IIaPGW. Niestety nie wszędzie jest możliwy rozwój sieci kanalizacyjnej. Dlatego ewidencja infrastruktury związanej z gospodarką ściekową na obszarze gminy poza aglomeracjami, czyli zbiorników bezodpływowych to ważne działanie, należące do obowiązków samorządów terytorialnych.

„Wody to nie śmietnik”, czyli praca u podstaw

Przyzwyczajenie to druga natura człowieka, dlatego nie mniej ważne od stosowania działań naprawczych czy wprowadzania rozwiązań infrastrukturalnych, jest mrówcza praca u podstaw ze społeczeństwem, począwszy od mieszkańców największych miast, po osoby żyjące na wsiach. Nawyków nie da się zmienić z dnia na dzień, dlatego Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie prowadzi programy edukacyjne na temat wpływu naszych przyzwyczajeń i postaw na jakość zasobów wodnych. Jednym z nich jest kampania „Wody to nie śmietnik”, która w logiczny i obrazowy sposób przedstawia zależność między tym, co zostawiamy po sobie nad wodą, a tym, jaka jest jakość wody, której używamy na co dzień.
Edukacja i odpowiedzialne decyzje konsumenckie w wyborze produktów, które wybieramy, żywności, którą spożywamy, ale przede wszystkim troska o nasze zasoby wodne to działania wspierające rozwiązania planistyczne i przepisy prawa, uświadamiające społeczeństwo o tym, dlaczego warto troszczyć się o wody i środowisko w najbliższym otoczeniu i w skali globalnej.

Więcej na stronie PGW Wody Polskie