Zabytki techniki leszczyńskich wodociągów i kanalizacji
Istniejący już od 114 lat system mechanicznego zaopatrzenia w wodę Leszna oraz młodsza o 14 lat centralna kanalizacja pozostawiły w krajobrazie kulturowym dawnego grodu Leszczyńskich kilka cennych zabytków techniki.
Najważniejszymi z nich są: wieża wodna przy ul. Józefa Poniatowskiego oraz stacja pomp kanalizacyjnych wraz z mechaniczną oczyszczalnią ścieków przy ul. Kanałowej.
Należy dodać od razu, że w wypadku tej ostatniej równie cenne jak budynek, jeśli nie cenniejsze, jest oryginalne wyposażenie technologiczne tegoż obiektu. Na uwagę zasługuje również stary zakład wodociągowy przy ul. 1 Maja, pamiętający jeszcze poszukiwania wody w mieście i początki prac wodociągowych.
Zachowana w Lesznie zabytkowa infrastruktura wodociągowo-kanalizacyjna, wspólnie z reliktami gazowni klasycznej oraz elektrowni przy ul. Przemysłowej prezentują modelowy przykład rozwoju miejskich zakładów przemysłowych w średniej wielkości mieście ówczesnej prowincji poznańskiej w zaborze pruskim. Dodać wypada, że pod względem czasu powstania zakładu wodociągowego (1899-1900) Leszno było w czołówce miast wielkopolskich. Centralne i mechaniczne wodociągi zyskały bowiem jako czwarte po Gnieźnie (1888-1889), Poznaniu (1865-1866) i Rawiczu (1896-1897) municypium obecnego województwa wielkopolskiego. Nieco później, bowiem dopiero w latach 1913-1914, a więc już w czasie I wojny światowej, ukończono centralny system kanalizacyjny.
Zakład wodociągowy
Opis zabytków techniki Leszczyńskich Wodociągów rozpoczniemy od najstarszych, a mianowicie zakładu wodociągowego oraz wieży wodnej. Historia tych obiektów sięga 1896 r., kiedy to 12 grudnia radni powołali kilkuosobową komisję ds. wody pod przewodnictwem inż. Maksa Hempla z Berlina. W końcu czerwca 1898 r. zapadła uchwała o budowie wodociągu na terenie obecnej dzielnicy Zaborowo, a wykonanie projektu zakładu i sieci wodociągowej zlecono inż. Hemplowi. Berliński inżynier zakładał skoncentrowanie całej instalacji technologicznej poboru, uzdatniania i dostarczania wody w Zaborowie.